Giriş ve Amaç:

Hipertansiyon tüm dünyada sık görülen bir hastalık olup önemli bir halk sağlığı sorunudur. Hipertansif  kişilerin  hipertansiyondan korunma önlemleri hakkındaki tutum ve davranışlarının yetersiz olduğu belirtilmektedir. Bu nedenle hastaların sağlığını etkileyen uygun davranışları kontrol etmesi gerekmektedir. İdeal vücut ağırlığı, hareketli yaşam, tuz ve doymuş yağlardan fakir diyetle beslenme, sigara ve alkol kullanmama ve stresten uzak durma önerilmektedir. Bu araştırma hipertansiyon tanısı almış erişkin kişilerin hastalıklarının kontrolü ile ilgili tutum ve davranışlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem:

Kesitsel nitelikteki bu çalışma 2015 yılı Kasım-Aralık aylarında Kayseri ili Kocasinan, Melikgazi, Talas ve Hacılar merkez ilçelerine bağlı 4 ayrı Aile Sağlığı Merkezi’nde yürütüldü. Daha önce hipertansiyon tanısı almış ve aile sağlığı merkezlerine herhangi bir nedenle başvuranlardan araştırmaya katılmayı kabul eden, 18 yaş ve üzeri 525 kişi araştırma kapsamına alınmıştır. Veriler literatür doğrultusunda  37 sorudan oluşturulan anket formu ile toplanmıştır.Hastaların sosyodemografik özellikleri ve  hipertansiyonla ilgili tutum ve davranışları ile ilgili sorulardan oluşan anket formu yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır.Çalışmanın bağımlı değişkenleri düzenli ilaç kullanımı, düzenli doktor kontrollerinin yaptırılması, fiziksel aktivite ve beslenme durumu gibi değişkenler iken bağımsız değişkenleri cinsiyet, yaş, öğrenim durumu, hipertansiyon süresi gibi değişkenlerdir. Araştırma sonunda edilen veriler (SPSS) versiyon 21.0 istatistik paket programına girilmiştir. İstatistiksel analizlerde tanımlayıcı istatistikler için frekans ve yüzde, ortalama değer, standart sapma, en yüksek ve en düşük değerler ve Pearson Ki Kare testi kullanılmıştır. İstatistiksel olarak farkın önemliliği p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Araştırma için Erciyes Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Değerlendirme Etik Kurulu’ndan izin alınmıştır.

Bulgular:

Araştırma grubunun %55’i kadın ve katılımcılar en fazla 40-64 yaş grubundadır (%69,3). Düzenli ilaç kullandığını belirtenlerin oranı %90,7 olup cinsiyetler arası fark bulunmamıştır (X²=0,804 p=0.370). Düzenli doktor kontrolü yaptıranların oranı %62,9 olup, bu oran erkeklerde (%69,5) daha yüksek saptanmıştır (X2=7,57   p=0,004). Katılımcıların %36,8’i kan basınçları yükseldiğinde hekime başvurduğunu, %63,2’si kan basıncını geleneksel yöntemlerle düşürmeye çalıştığını belirtmiştir. Düzenli fiziksel aktivite yapanların oranı (%41,1), erkeklerde (%47,5) daha yüksek bulunmuştur (X²=6,59 p=0,008). Araştırma grubunda 40 yaş altı hastaların tuzlu (X²=11,11 p=0,004), yağda kızartılmış (X²=25,34 p<0,001) ve  hızlı atıştırmalık (X²=52,33 p<0,001) besinleri daha fazla tükettikleri belirlenmiştir. Üniversite mezunlarında (X²=19,24  p< 0,001) ve  erkeklerde  (X²=5,10  p=0,018) hızlı atıştırmalık besin  tüketimi daha fazla saptanmıştır.

BKI değerlerine göre, erkeklerin %14,0’ü kadınların %32,5’i obez olarak değerlendirilmiştir. Katılımcıların %27,6’sı sigara, %9,3’ü ise alkol kullandığını belirtmiş ve bu oranlar erkeklerde daha yüksek saptanmıştır (X²=37,77 p<0,001).

Sonuç:

Katılımcıların hipertansiyondan korunma yolları hakkındaki tutum ve uygulamalarının yetersiz olduğu belirlenmiştir. Hipertansif hastaların tedaviye uyumunu sağlamak için hastalık ve tedavisi konusunda düzenli eğitim programlarına katılımı sağlanmalı ve eğitimsel yayın sayısı artırılmalıdır.

Anahtar sözcükler: Kayseri, Hipertansiyon, Aile sağlığı merkezi