Amaç: Çalışma ortamından kaynaklanan olumlu ve olumsuz faktörler çalışanların hem iş tatminini hem de yaşam kalitesini etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı, Adana’da bir inşaat firmasında çalışanların iş doyumu ve yaşam kalitesi düzeylerinin belirlenmesi ve etkileyen faktörlerin araştırılmasıdır.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırma 2017 yılı Haziran-Aralık tarihleri arasında Adana’daki bir inşaat şirketinde uygulandı. Araştırmanın evrenini tüm çalışanlar oluşturmaktadır. Örneklem seçilmemiş olup evrenin tümüne ulaşılmaya çalışılmıştır. Çalışmaya başladığımız tarihte toplam 406 çalışan bulunmaktaydı. Çalışanlardan 48 kişi çalışma saatleri dışında dinlenmeyi tercih ettiklerinden ve iş esnasında işini aksatacağından çalışmaya katılmayı kabul etmedi. 326(%83,3) çalışana yüz yüze görüşme yöntemiyle anket uygulandı. Veriler 19 soruluk bir anket formu, Baycan tarafından Türkçe’ye uyarlanarak geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan Minnesota İş Doyum Ölçeği(MİDÖ) ve Eser ve ark. tarafından geçerlilik ve güvenilirlik çalışması yapılan Yaşam Kalitesi Ölçeği(EUROHIS-QOL8) kullanılarak toplandı. Ölçekler beşli likert ile derecelendirilmiştir. İçsel Doyum(İD), Dışsal Doyum(DD) ve toplamını veren Genel Doyum(GD) boyutlarından oluşan MİDÖ; düşük(≤25), normal veya orta (26-74) ve yüksek iş tatmini (≥75) şeklinde değerlendirildi. EUROHIS-QOL.8 ise ilk sorusu genel yaşam kalitesi algısı, ikinci sorusu ise genel sağlık algısı soruları olup bu iki sorunun hiçbirinin yanıtsız olmaması istenmektedir ve puan arttıkça yaşam kalitesi de iyileşmektedir. p<0,05 değeri anlamlı kabul edildi. Veriler SPSS 20 programı ile değerlendirildi. Veri analizinde t testi, One-way ANOVA testi, Mann-Whitney U testi, Kruskall-Wallis testi, Pearson Korelasyon analizleri kullanıldı. Araştırma için etik kurul ve çalışmayı yaptığımız inşaat firmasının yetkilisinden izin alındı.

Bulgular: Çalışanların yaş ortalaması 32,5±9,9, %96,9’u erkek, %61,9’u ilköğretim mezunu, %61,7’si evliydi. Katılımcıların %54,2’si 1608 tl ve altı gelir düzeyine sahipti. Katılımcıların %86,5’i mavi yakalı, meslekte toplam çalışma süreleri ortalaması 14,7±9,9 yıl, %97,2’sinin haftalık çalışma saati 45 saat üzeri olarak belirlendi. Çalışanların %23,3’ü çalıştıkları işten, %38,9’u çalışma saatinden memnun değildi. Katılımcıların %48,7’si işini monoton, %71,1’i ise stresli bulmaktaydı. İşinin sağlığına zarar verdiğini düşünen ise %52,7 idi. Katılımcıların MİDÖ alt boyutlarından aldıkları puanların ortalamaları; İD 38,5±9,9, DD 25,6±7,0, GD 64,1±16,3 idi. Katılımcıların %2,1’si düşük, %68,1’i orta, %29,8’i yüksek düzeyde iş doyumuna sahipti. Katılımcıların yaşam kalitesi ölçeği puan ortalaması 27,5±6,1 idi. Yaşam kalitesi kadınlarda ve üniversite mezunlarında ilköğretim ve lise mezunlarına göre daha yüksek olduğu belirlendi.  İD ve GD alt boyut puanının <2500 gelir düzeyine sahip grupta daha yüksekti. Çalışanların geliri arttıkça iş doyumu artmaktadır. İşten ve çalışma saatinden memnun olanların ve işini isteyerek seçenlerin iş doyumu ve yaşam kalitesi puanı anlamlı olarak yüksekti. İşini monoton bulanların iş doyumu düşük, işini stresli bulanların iş doyumu ve yaşam kalitesi düşüktü.

Sonuç ve Öneriler: Çalışanların yaklaşık yarısının iş doyumu ve yaşam kalitesi orta düzeydeydi.  Çalışanların mevzuata uygun olmayan şekilde uzun çalışma saatleri ve bunun iş doyumu ve yaşam kalitesini etkilemesi nedeniyle çalışma saatleri azaltılmalı ve gerekirse molalar arttırılmalıdır. Uzun çalışma saatlerine rağmen iki kişiden birisinin açlık sınırı ve altında ücret alması ve bununda iş doyumunu etkileyen faktörlerden biri olması nedeniyle ücret konusunda işverenlerin adaletli olması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: İnşaat; İş Doyumu; Yaşam Kalitesi

Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje Biriminden TTU-9071 no’lu araştırmamıza proje fonu alınmıştır.