3.International 21.National Public Health Congress, 3.International 21.National Public Health Congress

Font Size: 
LİSE ÖĞRENCİLERİNDE İNTERNET BAĞIMLILIĞI İLE OBEZİTE İLİŞKİSİNİN BELİRLENMESİ
şirin gedik, hatice şimşek keskin, osman tolga ince

Last modified: 2019-09-18

Abstract


Giriş ve Amaç: İnternet bağımlılığı, internetin fazla kullanım arzusunun önüne geçilememesi, internete ayrılan sürenin farkında olunmaması ve internete girme süresinin artışı ve kişinin iş, aile, sosyal hayatının giderek bozulması olarak tanımlanmaktadır. İnternet bağımlılarında psikolojik, sosyolojik olumsuzlukların yanında görülen düzensiz beslenme alışkanlığı ve sedanter davranış nedeniyle obezite riski artmaktadır. Bu araştırmada 2018-2019 eğitim yılında İzmir’in Balçova İlçesi’ndeki bir lisenin 9-10-11.  sınıftaki öğrencilerinde internet bağımlılığı ile obezite ilişkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim yılında İzmir’in Balçova İlçesi’ndeki bir lisenin 9-10-11. sınıfındaki 461 öğrenci oluşturmaktadır. Örnek seçilmeyip tüm evrene ulaşmak hedeflenmiştir. Bağımlı değişken obezite varlığıdır ve ölçümler yapılarak hesaplanan BKİ’ye bağlı persentillere göre belirlenmiştir. Bağımsız değişken olan internet bağımlılığını belirlemek için İnternet Bağımlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Young (1996) tarafından geliştirilen ölçek Bayraktar F. (2001) tarafından Türkçe’ye uyarlanmıştır. Ölçekte 80-100 puan alanlar internet bağımlısı, 51–79 puan arası alanlar sınırlı semptom gösterenler, 50 puan ve altı alanlar semptom göstermeyenler olarak tanımlanmıştır. Olası karıştırıcı etmenler yaş, cinsiyet, sosyo-ekonomik durum, beslenme özellikleri, fiziksel aktivite durumu, ailede obezite varlığı, uyku düzenidir. Öğrencilerden 391’ine ulaşılmıştır (Ulaşma oranı %84.8). Öğrencilere veri toplama formları dağıtılmış ve araştırmacı tarafından formun nasıl uygulanacağı açıklanarak 20 dakika sürede doldurmaları istenmiştir. Boy ve kilo ölçümleri beden eğitimi öğretmenleri tarafından yapılarak anket formlarına kaydedilmiştir. Tanımlayıcı veri yüzde dağılımları ve ortalama±standart sapmaları ile sunulmuştur. Nedensel analizlerde bağımlı Ki kare ve Lojistik Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma için Milli Eğitim Müdürlüğü’nden ve ailelerden izin alınmıştır. Çalışmanın Etik Kurul onayı Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Girişimsel Olmayan Çalışmalar Etik Kurulu’ndan alınmıştır.

Bulgular: Katılımcıların ortalama yaşı 15.9±0.8 (15-17), %53.5’i kızdır. Öğrencilerin %51.2’si düzenli spor yapmaktadır, %13.6’sının ailesinde obez birey vardır. Öğrencilerin %30.2’si ayda birden fazla fast food tüketmektedir. Öğrencilerin %69.9’u öğün atlamakta ve en sık atlanan öğün sabah öğünüdür (%29.4).  Öğrencilerin %63.3’ü internet kullanırken besin tüketmektedir. Öğrencilerin persentile göre %12.8’i fazla kilolu, %10’u obezdir. İnternet bağımlılığı ölçeğine göre öğrencilerin %81.3’ü semptom göstermezken, %18.2’si sınırlı semptom göstermiş, %0.5’i internet bağımlısıdır.

Tek değişkenli analizlerde anlamlı ilişki bulunan (cinsiyet, ailede obezite varlığı, abur cubur tüketme) değişkenlere göre düzeltme yapıldığında internet bağımlısı olmayanlara göre internet bağımlısı-sınırlı semptom gösterenlerde fazla kilolu- obez olma riski 9.2 kat anlamlı olarak fazladır (OR=9.191, p<0.001, %95GA= 4.903-17.229).

Sonuç ve Öneriler: Lise öğrencilerinde internet bağımlılığı obezite için bir risk oluşturmaktadır. Obeziteyi önlemede aileler ve okul yönetimleri ile işbirliği içinde ergenlerin internette geçirdikleri süre kısıtlanmalı, sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlığı kazandırılmalıdır.

Anahtar sözcükler: Lise öğrencisi, internet bağımlılığı, obezite