Giriş ve Amaç: Tıp Fakültesi öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına yönelik tutumlarının belirlenmesi toplum sağlığı ve özellikle yaşlı sağlığı açısından önemli bir konudur. Bu çalışmanın amacı, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi ilk ve son sınıf öğrencilerinin yaşlılara yönelik tutumlarını ve ilişkili faktörleri belirlemektir.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı nitelikteki bu çalışma, 2017 – 2018 eğitim öğretim yılında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesinde okuyan öğrenciler üzerinde yapıldı. Fakültenin ilk ve son sınıflarında okuyan toplam 654 öğrencinin tamamının araştırma kapsamına alınması planlandı. Araştırma için Erciyes Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulundan etik onay ve Tıp Fakültesi Dekanlığından idari izin alındı. Veri toplam aracı olarak, araştırmacılar tarafından hazırlanan ve 22 sorudan oluşan sosyodemografik anket ve Yaşlı Ayrımcılığı Tutum Ölçeği (YATÖ) kullanıldı. YATÖ, Vefikuluçay tarafından geliştirilmiş olup, beşli likert tipinde 23 sorudan oluşmaktadır. Ölçeğin; yaşlının yaşamını sınırlama, yaşlıya yönelik olumlu ayırımcılık ve yaşlıya yönelik olumsuz ayırımcılık olmak üzere üç alt boyutu vardır. Ölçekten alınabilecek toplam puan 23–115, yaşlının yaşamını sınırlama boyut puanı 9–45, yaşlıya yönelik olumlu ayırımcılık boyut puanı 8–40, yaşlıya yönelik olumsuz ayrımcılık boyut puanı 6–30 arasında olup, puanların kesim noktası yoktur. Toplam puanının ve alt boyut puanlarının yüksek olması, yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumun olumlu olduğunu göstermektedir. Birinci sınıftaki öğrenciler sınıflarında, son sınıftaki öğrenciler ise staj yaptıkları birimlerde araştırmacılar tarafından ziyaret edilerek, araştırma hakkında bilgilendirildi ve sözel onamları alındı. Araştırmaya katılmayı kabul eden öğrencilere anket ve ölçek verildi. Anket ve ölçek, araştırmacıların gözetiminde öğrenciler tarafından dolduruldu. Toplam 468 (%71.6) öğrenci ile ilgili veriler analiz edildi.

Araştırmadan elde edilen nicel verilerin normal dağılıma uygunluğu Shapiro Wilk testi ile test edildi. Verilerin istatistiksel analizinde, nicel veriler için unpaired t testi ve tek yönlü ANOVA testi (post hoc Tukey testi), kategorik veriler için Pearson ki kare testi kullanıldı. İstatistiksel analizlerde, p<0.05 değerleri anlamlı kabul edildi.

Bulgular: Araştırma grubunun yaş ortalaması 21.8±3.0 (min–max:18–40) yıl olup, %51.0’ı birinci sınıf ve %51.5’i kadındır. Öğrencilerin %90’nının aile yapısı çekirdek aile olup, ailelerinin %76.9’u il merkezinde yaşamaktadır. Öğrencilerin %39.3’ü ailelerinin ekonomik durumunu iyi, %58.1’i orta ve %2.5’i kötü olarak belirtti. Şimdiye kadar 65 yaş ve üzeri bireylerle aynı evde yaşayanların oranı %38.7, halen yaşayanların oranı %9.8 bulundu. Öğrencilerin %59.8’i yaşlı bireylere hizmet vermede istekli olduğunu belirtti. Yaşlılara hizmet vermede isteklilik yönünden öğrencilerin cinsiyeti ve sınıfları arasında anlamlı fark bulunmadı (p>0.05).

Öğrencilerin YATÖ toplam puanı 84.9±8.8 (min–max:52–110), yaşlının yaşamını sınırlama puanı 36.8±4.3 (min–max:19–45), olumlu ayrımcılık puanı 30.3±5.0 (min–max:8–40) ve olumsuz ayrımcılık puanı 17.8±3.0 (min max:10-30) bulundu. YATÖ toplam puanı ve yaşlıların yaşamını sınırlama alt boyu puanı kadınlarda ve son sınıf öğrencilerinde önemli ölçüde yüksek bulundu (p<0.05). Öğrencilerin ailelerinin ekonomik durumu ve yaşadığı yere göre ölçek puanları arasında anlamlı fark bulunmazken (p>0.05), geniş aileye sahip olanlarda yaşlının yaşamını sınırlama alt boyut puanları anlamlı olarak daha düşük bulundu (p<0.05). Halen 65 yaş üzeri bireylerle aynı evde yaşayanlarla yaşamayanlar arasında ölçek puanları açısından anlamlı bir fark bulunmadı. Daha önce yaşlı bireylerle aynı evde yaşayanlarda yaşlılara yönelik olumsuz ayrımcılık alt boyut puanı daha düşük bulundu (p<0.05).

Sonuç ve Öneriler: Tıp Fakültesi ilk ve son sınıf öğrencilerinin yaşlılara yönelik tutumları genel olarak olumlu, ancak orta düzeyde bulunmuştur. Son sınıf öğrencilerinin ölçek puanlarının daha yüksek olması hastane ortamında yaşlı bireylere hizmet vermelerinin etkisiyle olabilir. Öğrencilerin yaşlı bireylere yönelik tutumlarının olumlu yönde geliştirilmesi için müfredatta yaşlı sağlığı ve yaşlı ayrımcılığına yönelik derslerin yer alması sağlanmalıdır. Yaşlı bireylere hizmet verme konusundaki istekliliği desteklemek ve yaşlı ayrımcılığıyla ilgili farkındalık oluşturmak için öğrencilere ve eğitimcilere yönelik sosyal etkinlikler faydalı olabilir.

Anahtar Kelime: Tıp Öğrencisi, Yaşlı Ayırımcılığı, Tutum