TRAKYA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 6. SINIF ÖĞRENCİLERİNE YÖNELİK ŞİDDET VE NEDENLERİ- EDİRNE 2019

GİRİŞ VE AMAÇ

Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre şiddet, günümüzün önemli halk sağlığı sorunlarından biridir. Türkiye’de, sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olayları son yıllarda belirgin bir artış göstermektedir. Bu çalışmanın amacı; Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi 6. Sınıf Öğrencilerine yönelik şiddetin boyutu ve nedenlerinin incelenmesidir.

GEREÇ VE YÖNTEM

Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim öğretim yılında Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi 6.sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Toplam 215 öğrenciden oluşan evrenden, güç % 80, α=0,05 ve desen etkisi 0,35 olarak alındığında örnek büyüklüğü 105 olarak hesaplanmıştır. Olası veri kayıpları dikkate alınarak sayı 115’e çıkarılmıştır. Katılımcılar, cinsiyete göre tabakalı ve sistematik örnekleme kullanılarak rasgele seçilmiştir.

Ölçüm aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen 52 soruluk anket formu kullanılmıştır. Anket formu intern hekimlerin çalıştıkları birime gidilerek gözlem altında sözlü onamları alınarak uygulanmıştır. Bağımlı değişken olan şiddete uğrama durumu cinsiyet, medeni hal, okulu uzatma durumu, yaşadığı yer gibi bağımsız değişkenlerle karşılaştırılmıştır. Analizlerde ki-kare testi kullanılmıştır. Araştırma için Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulundan onay alınmıştır.

BULGULAR

Çalışmaya katılan 115 öğrenciden % 54,8’i kadın ve % 2,6’sı evlidir. Çalışmaya katılan intörnlerin 63’ü  (% 55) şiddete uğradığını belirtmiştir. Öğrencilerin 60’ı (% 52) sözel şiddete, 2’si (%2)  fiziksel ve 1’i (%1) cinsel şiddete maruz kalmıştır. Şiddeti uygulayanların çoğu hasta yakınları ve yarıdan fazlası kadındır. Şiddete uğrayanların % 5‘i şikayette bulunmuş, % 63’ü ise şiddet durumunda nereye başvurmaları gerektiğini bilmediğini belirtmiştir. Beyaz kod uygulamasını bilmeyenlerin oranı % 12’dir.Öğrenciler şiddet olaylarında son dönemdeki artışa neden olarak toplum kaynaklı (% 26), ülkedeki sağlık sistemi kaynaklı (% 26) ve yaptırımların yetersizliğini (% 13) neden olarak dile getirmişlerdir. Katılımcıların % 82’si hali hazırda yürürlükte olan mevzuatı yetersiz görmektedir. Öğrencilere sağlık çalışanlarının hangi durumlarda şiddeti hak edebileceği sorulduğunda; % 4’ünün “kasıtlı olarak hastaya zarar vermesi veya hastaya şiddet uygulaması” şiddetin hak edebileceğini söylemesi çarpıcıdır. Şiddetin önlenmesi için dile getirilen öneriler ise; yaptırımların artırılması, halkın eğitilmesi ve sağlık sisteminin iyileştirilmesidir.  İntörnlerin % 60’ı şiddet gören hekimin şiddet uygulayana hizmet sunmaması gerektiğini düşünmektedir. Öğrencilerin % 82‘si şiddet nedeniyle kaygılandıklarını, hatta can güvenliklerinin risk altında olduğunu söylemişlerdir. İntörnlerin şiddete maruz kalma durumları; cinsiyet, medeni hal, okulu uzatma durumu ve yaşadığı yer ile ilişkisiz bulunmuştur (p > 0,05).

SONUÇ VE ÖNERİLER

Katılımcıların yarıdan fazlası öğrencilikleri süresince şiddetin herhangi bir türüne maruz kalmıştır. En sık karşılaşılan şiddet türü yüksek sesle konuşma/ bağırma ve tehdit gibi sözel şiddet türüdür. Şiddet sonrası her üç intörnden ikisi şiddet durumunda nereye başvurması gerektiğini bilmemektedir. Her üç intörn hekimden ikisi şiddet uygulayan bireylere sağlık hizmeti sunulmamasını istemektedir. Katılımcıların büyük çoğunluğunun şiddet konusunda gelecekte kaygılandıkları ve her üç intörnden birinin can güvenliğini tehdit altında gördüğü anlaşılmıştır. Tıp eğitimi müfredatında bulunmasına rağmen öğrencilerin bir kısmının ‘’beyaz kod’’u bilmediği görülmüştür. Konu ile ilgili dersin 6.sınıfın ders müfredatına eklenmesi, sağlıkta şiddet konusunda caydırıcı olan mevzuat düzenlemelerinin ve yaptırımların gerçekleşmesi ile halkın bu konuda eğitilmesi öncelikli önerileridir.

Anahtar sözcükler: intörne şiddet, sağlıkta şiddet, sözel şiddet, beyaz kod bilgisi