Giriş ve Amaç: D vitamini ile sağlık ilişkisi güncel ve tartışmalı bir konudur. Ancak D vitamini eksikliği her yaş grubunda sıkça görülebilmekte, ekvatora yakın güneşli ülkelerde bile saptanmaktadır. Bu araştırma, tıp öğrencilerinin D vitamini bilgi düzeyini, güneşten faydalanma ve D vitamini eksikliği durumunu, D vitamini takviyesi hakkındaki bazı uygulamaları incelemek amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Bu tanımlayıcı araştırma 1-31 Mayıs 2019'da bir tıp fakültesinin (Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi) altıncı sınıf öğrencilerinde (n=456) yapılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için gerekli izinler alınmıştır. Veriler 29 soruluk bir form aracılığı ile toplanmıştır. Form katılımcıların sosyo-demografik özellikleri, güneşten faydalanma düzeyi, D vitamini eksikliği ve D vitamini takviyesi alma durumu yanında D vitamini metabolizması ve takviyesine ilişkin bilgi soruları vardır. Katılımcıların güneşten faydalanma düzeyleri “Güneşten Faydalanma Puanı” (GFP) ile saptanmıştır. Katılımcılar soruları kendileri cevaplamıştır. Evrenin %66,0’ına (n=301) ulaşılmıştır. Verilerin analizinde sıklık, yüzde dağılımları belirlenmiş, değişkenler arasındaki ilişkiler Ki-kare, Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleriyle değerlendirilmiştir. P değeri %95 güven aralığında 0,05’ten küçükse istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.

Bulgular: Katılımcıların %51,5’i (n=155) kadın; yaş ortalaması 24,17±1,45 olup %38,2’si öğrenci evinde barınmaktadır. Kadınların ortalama beden kitle indeksi 21,27±2,37; erkeklerin 24,45±3,18’dir; grubun %23,1’i fazla kilolu ya da obez grupta olup %20,6’sı en az bir kronik hastalığı olduğunu belirtmiştir. D vitaminiyle ilişkili dokuz tıbbi bilgi sorusundan alınan ortalama puan 6,37± 2,13 (maks=9,00) olmuştur. Hekim tarafından tanısı konulmuş D vitamini eksikliği olanlar grubun %52,8’idir ve %61,5’i daha önce takviye kullanmıştır. Şu anda ise katılımcıların %24,2’si D vitamini takviyesi kullanmaktadır. Katılımcılardan obezitesi olanlarda daha fazla D vitamini eksikliği tanısı vardır ancak, D vitamini eksikliği ile obezite arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (Ki kare testi p=0,62). Güneş kremi ya da koruyucu faktörlü kozmetik ürün kullananlara daha fazla D vitamini eksikliği tanısı konulduğu görülmüştür (Ki-kare testi p=0,03). Katılımcıların GFP (maks=4,00 puan) ortalaması 0,97±0,70 olup GFP ile D vitamini eksikliği tanısı alma arasında anlamlı bir fark olduğu görülmüştür (Mann-Whitney U=9152,5, p=0,005). D vitamini eksikliği belirti sayısı arttıkça D vitamini eksikliği tanısı alma olasılığı artmaktadır (Mann Whitney U=7786,00; p=0,00).

Sonuç ve Öneriler: Araştırma grubunun güneş ışığından yeterince yararlanmadığı; D vitamini düzeylerinin düşük olduğu, yükseltmek için vitamin takviyesine başvurunun yaygın yaklaşım olduğu görülmüştür. Vücudun yıllık D vitamini ihtiyacı bahar-yaz aylarında yeterli güneş ışığı alınarak herhangi tetkik ya da tedavi gerekmeksizin karşılanabilir. Bu nedenle tıp öğrencilerinin doğru güneşlenmenin faydaları, D vitamini metabolizması, D vitamini takviyesinin endikasyonları konusunda doğru bilgilendirilmesi, şimdi ve gelecekte hem kendi sağlıkları hem de toplum sağlığı açısından önemlidir.

Anahtar Sözcükler: D vitamini, tıp öğrencisi, güneşten faydalanma puanı (GFP)