Amaç: Bu çalışmada, Manisa’da yarı kentsel bir bölgede 40 yaş ve üstü erişkinlerde kardiyovasküler hastalık bilgi düzeyi ve KVH risk faktörleri sıklığını belirlemek amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Manisa merkez ilçeye bağlı  yarı kentsel 14 Nolu Aile Sağlığı Merkezi (ASM) bölgesinde ikamet eden 40 yaş ve üstü kişiler üzerinde Nisan 2019’da yürütülmüş  kesitsel tipte bir çalışmadır. Araştırmanın örnek büyüklüğü Epi -info 7.0 programında evren 2083 kişi,  prevalans % 22.3 (Manisa’da yürütülen bir araştırma verisinden alınmıştır) %95 güven sınırında %5 hata payı ve 1.0 desen etkisi alınarak 236 olarak hesaplanmıştır, 240 kişiye ulaşılması hedeflenmiştir. Araştırmada küme örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırmaya katılım oranı %98.7 (n=237) olarak gerçekleşmiştir. Veriler anket formu aracılığıyla yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Anket formu sosyodemografik özellikler, TEKHARF kardiyovasküler risk skorlaması  ve “Kardiyovasküler Hastalıklar Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi (KARRİF-BD)” ölçeğinden oluşmaktadır. KARRİF-BD ölçeği toplam 28 sorudan oluşmakta, her doğru yanıta 1 puan verilmekte puan arttıkça bilgi düzeyi artmaktadır. Araştırma için üniversite Etik Kurulundan izin alınmıştır. Araştırmanın verileri, tanımlayıcı istatistikler, ki-kare testi, bağımsız gruplarda t testi, Mann Whitney U testi ve lojistik regresyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir.

Bulgular: Araştırmaya katılanların yaş ortalaması  55.35± 11.52  olup  %73.0’ü kadın, %80.5’i ortaokul ve altı eğitimi sahiptir. TEKHARF risk puanlamasına göre araştırmaya katılanların %36.3’ünün yüksek risk grubunda yer aldığı bulunmuştur. KARRİF-BD ortalama puanı 16.97±4.22 olarak bulunmuştur.  Araştırmaya katılanlardan eğitim düzeyi ortaokul ve üzeri olanlar, sağlık güvencesi bulunanlar, kronik hastalığı olmayanlar, sedanter olmayan, ailesinde nedeni bilinmeyen ani ölüm olmayan, düzenli sebze-meyve tüketen ve zeytinyağı kullanan kişilerin bilgi düzeyi puanı daha yüksek bulunmuştur. TEKHARF risk skorlamasına göre düşük risk düzeyine sahip olan kişilerin  KVH  bilgi düzeyi puan ortalaması orta ve yüksek riske sahip olan kişilerden daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). KVH riski üzerinde etkili değişkenleri belirlemek için yaşa göre uyarlanmış ve yaştan bağımsız iki lojistik regresyon modeli oluşturulmuştur. Yaşa göre uyarlanmış modelde yaş 1.25 kat (%95GA 1.16-1.35), KARRİF-BD toplam puanı 1.16 kat (%95GA 1.01-1.33), kronik hastalık varlığı 11.95 kat (%95GA 3.72-38.40), yaş değişkeni olmadan oluşturulan modelde ise erkek cinsiyet 3.05 kat (%95 GA 1.22-7.60), ilkokul ve altı eğitim 3.86 kat (%95GA 1.63-9.10) yüksek risk grubunda yer almayı etkileyen değişkenler olarak saptanmıştır.

Sonuç ve Öneriler: Araştırma bölgesinde 40 yaş ve üzeri kadın ve erkeklerde KVH riskinin yüksek olduğu ve risk faktörlerinin yaygın olarak bulunduğu saptanmıştır. KVH açısından düşük riske sahip olan kişilerin ise bilgi düzeylerinin daha yüksek olması, KVH risk faktörlerinin farkında olunabilmesi ve gerekli önlemlerin alınabilmesi açısından yararlı ve uyarıcıdır. Birinci basamak hizmetlerinde KVH risk skorlamalarının yapılmasıyla, kişi ve topluma yönelik bilgi ve farkındalığın arttırılması ve gerekli eylem planlarının hazırlanması sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler: KARRİF-BD, Kardiyovasküler Hastalık, Risk Faktörleri, TEKHARF