Giriş ve Amaç: Fazla kiloluluk ve obezite, Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ)’ne göre her yıl yaklaşık 3,4 milyon ölüm ve 93,6 milyon DALY’ye neden olan 21. yüzyılın en önemli sağlık sorunudur. Türkiye Hane Halkı Sağlık Araştırması Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Risk Faktörleri Çalışması’na Göre erkeklerin %21.6’sı kadınların %35.9’u obezdir. Araştırmanın amacı Manisa’da seçilen kentsel bir bölgede 15-49 yaş kadınlarda obezite sıklığını ve ilişkili  faktörlerini belirlemektir.

Gereç ve Yöntem: Araştırma kesitsel olarak planlanan 7 Aile Sağlığı Birimine kayıtlı 15-49 yaş grubu 11897 kadında aile planlaması yöntemlerini, depresyonu ve obeziteyi sorgulamak için kurgulanan büyük bir kadın sağlığı çalışmasıdır. Araştırmanın örnek büyüklüğü % 95 güven sınırında,  prevelans %50, desen etkisi 1.45, hata payı %5 alınarak 540 olarak hesaplanmış; 560 kişiye ulaşılması hedeflenmiştir. Önceden seçilen yedeklerle örnek büyüklüğü tamamlanmıştır. Araştırmanın katılım oranı %81.99’dur. Bu çalışmada araştırmanın obezite ile ilgili verileri değerlendirilmiştir. Çalışma için etik kurul onayı alınmıştır.

Araştırmanın bağımlı değişkeni olan fazla kilolu/obezite için DSÖ’nün Beden Kitle İndeksi(BKİ) kriterine göre 25.0 ve üstü olmak alınmıştır. Bunu belirlemek üzere kişilerin ifade ettiği vücut ağırlığı ve boy uzunluğu verisi kullanılmıştır. Bağımsız değişkenler; sosyodemografik özellikler, anketör değerlendirmesine ve kişiye göre beden algısı, birinci derece akrabalarda ve birlikte yaşadığı kişilerde obezite durumu, kilo verme girişimi, gebelikte aldığı kilo, gebelik sonrası kalan kilo, fizik aktivite düzeyi, beslenme alışkanlığıdır. Bağımlı ve bağımsız değişkenlerin analizinde ki kare testi kullanılmıştır tip 1 hata değeri 0.05’ten küçük ve eşit olanlar anlamlı kabul edilmiştir, çoklu analizlerde logistik regresyon analizi kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırma grubunun yaş ortalaması 33.7±8.5, %79.5’i evli, evlenme yaşı ortalaması 21.9±3.6’dır. Kadınların %44.5’i BKİ’ye göre normal kiloluyken %38.0’ı kilolu %16.4’ü obez, %1.1’i morbid obezdir. Araştırma grubunun %39.3’ünün birlikte yaşadığı aile bireylerinde fazla kilolu ve şişman birey mevcuttur. Son gebeliklerinde aldıkları kilo ortalaması 13.0±3.7’dir, kadınların %48.0’ı doğumdan sonra eski kilosuna dönememiştir. Araştırma grubunun %32.0’ı tok hissetmesine yemek yemeye devam ettiğini ifade etmiştir.

Yapılan tek değişkenli analizlerde anlamlı bulunan değişkenlerle oluşturulan çok değişkenli analizde: fazla kilolu/obezite riski her bir yaş artışında 1.1(%95GA 1.1-1.2), alt sosyal sınıfta 1.8(%95 GA 1.0-3.1), birlikte yaşadığı obez birey varlığında 1.9(%95GA 1.1-3.3) , gebelikte alınan kiloları verememe durumunda 2.9(%95GA 1.7-4.6) ve tok iken yemek yemeye devam etmede 1.9(%95GA 1.0-3.5) kat artmaktadır.

Sonuç ve Öneriler: Araştırma grubunun yarıdan fazlası (%55.5) fazla kilolu/obezdir. En büyük risk faktörü olan gebeyken alınan kiloların verilmesi için doğum sonrası bakımla birlikte birinci basamak sağlık hizmetlerinde danışmanlık hizmeti verilmelidir. Kadının yaşı, doğurganlık süreçleri, sosyoekonomik yapısı bu önemli halk sağlığı sorununa çok sektörlü bakışı gerektirmektedir.

Anahtar Sözcükler: Obezite, kadın, beden kitle indexi, kentsel