Last modified: 2019-09-27
Abstract
Giriş ve Amaç: Sağlık çalışanları yüzyıllar boyunca mesleksel sorumluluklarını yerine getirirken hastalık etmenlerinin kendilerine bulaşma riskiyle karşı karşıya kalmışlardır. Bu riskler içerisinde en önemlileri enfeksiyonlar ve delici/kesici alet yaralanmalarıdır. Yapılan pek çok araştırma sağlık çalışanlarının delici/kesici alet yaralanmalarına sıklıkla maruz kaldığını, riskli yaralanmaların ardından bildirim yapmadıklarını ortaya koymuştur. Bu çalışma ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi dönem 6 öğrencileri arasında delici/kesici alet yaralanma durumlarını, yaralanma yaşandıktan sonra alınan önlemleri ve delici/kesici alet yaralanmaları hakkındaki bilgilerinin saptanması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini 496 dönem 6 öğrencisi oluşturmuştur. Halk Sağlığı stajı yapan 40 kişi dahil edilmemiştir. 10.05.2019-17.05.2019 tarihleri arasında yapılan bu çalışmada örneklem seçilmemiş olup 201 (%45) kişiye ulaşılmıştır. Tanımlayıcı bir araştırma olarak değerlendirilmiştir. Araştırmada dönem 6 öğrencilerinin delici/kesici alet yaralanması hakkında eğitim alma durumları, delici kesici alet yaralanmasına maruz kalma durumları, yaralanma sayıları ve materyalleri, yaralanmalarının meydana geldiği stajları, yaralanma bildirimi yapma durumları ile ilgili bilgiler gözetim altında uygulanan anket ile toplanmıştır. Anket sonuçları SPSS 23.0 programıyla analiz edilmiştir. Veriler düzenlenerek, sayı ve yüzde dağılımlar şeklinde tanımlayıcı istatistikler, kategorik değişkenlerin karşılaştırılmasında ki-kare, sürekli değişkenlerin karşılaştırılmasında uygun istatistiksel testler kullanılmıştır. Araştırma için Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı’ndan yazılı izin alınmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılanların 101’i (%50,2) kadın, 100’ü (%49,8) erkektir. 201 kişiden 128’i (%63,7) çalışmaları sırasında delici/kesici alet yaralanmasına maruz kalmış olup 68’i (%33,8) maruz kalmamıştır, beş kişi (%2,5) ise hatırlamamaktadır. Anket uygulandığı ana kadar intörnlerin aldıkları stajlar ve delici/kesici alet yaralanmaları incelendiğinde, acil stajı alan 180 öğrencinin 119’u (% 66,1), dahiliye stajı alan 161 öğrencinin 100’ü (%62,1) delici/kesici alet yaralanması yaşamıştır. 100 erkek öğrencinin %55’i, 101 kadın öğrencinin %72,3’ü delici/kesici alet yaralanması yaşamıştır. Erkek olmak ile delici/kesici alet yaralanması yaşamama arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p: 0,01). Delici/kesici alet ile yaralanma durumu ile yaralanmaya zemin hazırlayan faktörlerin ne olduğuna dair soruya verilen cevaplar analiz edildiğinde, en çok tercih edilen cevap; gün içi yoğunluğun fazla olmasıdır. Gün içi yoğunluğun delici/kesici alet yaralanmasına sebep olduğunu düşünme ile delici/kesici alet yaralanması yaşama arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur (p:0,02). Nöbet sayısının fazla olmasının delici/kesici alet yaralanmasına sebep olduğunu düşünme ile delici/kesici alet yaralanması yaşama arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur (p:0,001).
Sonuç ve Öneriler: Araştırma sonucunda 6. Sınıf öğrencileri arasında delici/kesici alet yaralanma sıklığının (%63,7) azımsanmayacak bir değerde olduğu gözlenmiştir. Öncelikle yaralanmaların en sık yaşandığı iki staj olan acil servis ve dahiliye’de koruyucu sağlık ekipmanlarının arttırılması ve kullanımının yaygınlaştırılması gerekmektedir. Bilgilendirici belgeler ve ilgili staj bölümlerince yapılabilecek oryantasyon eğitimlerinin de etkisi olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Delici ve Kesici Aletle Yaralanma, İntörn, Acil Servis, Dahiliye, Koruyucu Sağlık Ekipmanı