Amaç: Bu çalışmanın amacı; asfalt yol yapım işinde çalışanların, iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgi düzeylerinin ve farkındalıklarının değerlendirilmesi, yapılan periyodik muayeneler ve tetkik sonuçlarına göre asfalt yol yapımı sırasında kullanılan bazı kimyasalların maruziyet düzeylerinin saptanmasıdır.

Gereç ve yöntem: Araştırma kesitsel bir çalışma olup evreni Diyarbakır Karayolları  92.Şube Şefliği bölgesinde asfalt yol yapımında çalışan (merkez atölye 71 kişi, trafik çalışanları 38 kişi, 92. Şube çalışanları 53 kişi, bitüm çalışanları 26 kişi) 188 kişidir. Kurum izni ve Dicle Üniversitesi etik kurulu izni alındıktan sonra Şubat- Nisan 2018 tarihlerinde veriler toplanmıştır. Bitüm bölümünde çalışan 26 kişiye ulaşılamadığı için, 4 çalışan çalışmaya katılmak istemediği için çalışma dışı bırakılmış ve 158 işçi ile yüzyüze görüşülerek bir anket uygulanmış ve çalışanların demografik özellikleri, İSG hakkında bilgi ve tutumları sorgulanmış, ayrıca periyodik muayene sırasında yapılan kan kurşun düzeyi, spot idrarda hippürik asit, kreatinin ve fenol düzeyleri değerlendirilmiştir.

Bulgular: Araştırmaya katılan tamamı erkek olup % 50’si  11 yıl ve üzeri bu işte çalışmaktadır. Katılımcıların % 21,5’i İSG hakkında genel olarak bilgi düzeyinin yetersiz olduğunu, % 50,7’si ise 6331 sayılı kanunuda ki haklar konusunda bilgisi olmadığını belirtmiştir. %27,8’i İş kazalarının nedenleri, %33,6’sı meslek hastalıklarının nedenleri, %22,8’i iş güvenliği uyarı levhaları, % 22,8’i KKD kullanımı, %26,6’sı ise ilkyardım uygulamaları hakkında bilgisi olmadığını söylemiştir.

Çalışanların %  6,3’ü iş kazası geçirdiğini, % 8,2’si  işyeri hekimi tarafından kendisinde meslek hastalığı olduğunun söylendiğini ifade etmiştir.

Ankete katılanların  % 16,4’ü  ağır iş makinaları-araçların tamiri bakımı, % 13,4’ü asfalt üretim sırasında tehlikeleri-kimyasallar, % 8,3’ü boya kullanımı, % 6,3’ü tozlu ortam, % 4,4’ü asfalt sıcaklığı ve yanma, % 4,4’ü yol çalışması sırasında trafik kazası risklerinin olduğunu belirtmiştir.

Çalışanların %52,4’ünün kan kurşun düzeyi,  referans değerinin üstünde (20-70 µg/dL), %55,3’ünün spot idrardaki hipürik asit değerleri, %55,3’ünün fenol değeri, %22,4’ünün kreatinin değeri referans değerinin üstünde bulunmuştur.

Sonuç: Bu çalışmada asfalt üretim bölümünde çalışanlar çalışma ortamlarının daha riskli olduğunu düşünmektedirler ve iş sağlığı ve güvenliği konusunda eğitime gereksinim duyduklarını belirlenmiştir. Çalışanların yarısından çoğunda kan kurşun düzeyi, spot idrar da hippürik asit düzeyi ve fenol düzeyinin yüksek olması periyodik muayenelerin düzenli yapılması ve rutin analiz sonuçların iyi yorumlanması bakımından önemlidir.