Giriş ve Amaç: Düşmeye bağlı yaralanmalar, özellikle yaşlıların sayısında artış ve yaşlılarda daha fazla mortalite ve morbidite oluşturması sebebiyle önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı ortopedi polikliniğine başvuran 65 yaş ve üzeri hastaların düşme durumlarını değerlendirmektir.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu çalışmanın evrenini Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji polikliniğine Ocak-Mart 20019 tarihleri arasında başvuran 65 yaş ve üzeri tüm hastalar oluşturmuştur. Kişilere yüzyüze anket uygulanmıştır. Anket iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde demografik bilgi formu ve hastanın günlük yaşam aktivitesini etkileyebilecek sorular bulunmaktadır. İkinci bölümde Morse Düşme Ölçeği kullanılmıştır. Bu ölçek Morse tarafından yaşlılarda düşme durumu değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş, Türkiye’deki geçerlilik güvenilirliği Yıldırım tarafından yapılmıştır. Ölçeğin kesme puanları; 0-24 arası risk yok, 25-45 arası düşük risk, 46 ve üzeri puan ise yüksek riskli olarak belirlenmiştir. Araştırmadaki verilerin normal dağılmadığı belirlenmiş, nonparametrik testlerden Man Whitney U ve Kruskal Wallis H testleri kullanılmıştır. Etik kurul onayı ve ilgili kurumdan gerekli izinler alınmıştır. Sonuçlar %95 güven aralığında, anlamlılık p˂0,001 olarak değerlendirilmiştir..

Bulgular: Çalışmaya katılanların %60,5’i kadın, %39,5 erkek; %65,1‘i evli, %59,8’i çalışmıyordu. Yaşlıların  %48,4’ünün okuma yazma bilmediği, %71,2’ sinin orta düzey gelir durumunun olduğu görülmüştür. Yaşlıların %17,1’nin sigara, %1,8’nin ise alkol kullandığı saptanmıştır.

Yaşlıların %36,7’si görmesinin yeterli olmadığını, %44’ü tansiyonunun sürekli düştüğünü, %22,8’i baş dönmesinin olduğunu, %54,8’i de uyku problemi yaşadığını belirtmiştir. Hastaların %74,7’sinin ilaç kullandığı saptanmıştır.

Hastaların %21,7’ sinin hastaneye başvuru sebebi düşme, tüm hastaların son 6 ayda düşme yüzdesi %46,6 olarak bulunmuştur. Düşenlerin  %19,6 ‘sının düşme sebebi kaza ya da çevresel faktörler olarak tespit edilmiştir. Çalışmada kullanılan ölçeğe göre yaşlıların, %42,3’ünde risk yok, %39,9’unun orta risk, %17,8’nin ise yüksek risk grubunda olduğu belirlenmiştir.

Çalışmamızda düşmenin yaş ile birlikte arttığı görülmüştür (p˂0,001). Ayrıca kadınların erkeklere göre, boşanmış veya dul olanların evli olanlara göre daha fazla düşme riski taşıdığı tespit edilmiştir (p˂0,001). Hastaneye düşme ile başvuran hastanın tekrar düşme riskinin daha fazla olduğu belirlenmiştir (p˂0,001). Görme problemi, tansiyon düşmesi, baş dönmesi olan hastaların, ilaç kullananların ve evde yalnız yaşayanların, düşme riski fazla bulunmuştur ve istatistiksel açıdan anlamlıdır (p˂0,001).

Sonuç ve Öneriler: Bu çalışmada kadın olanların, ileri yaşta olanların, sağlık problemi yaşayıp ilaç kullananların, daha önce düşme öyküsü olanların düşme riskinin daha fazla olduğu belirlenmiştir. Düşmeden en fazla zarar görecek kesim olan yaşlılarda risk faktörlerinin belirlenmesi ve bilinmesi gerekmektedir. Bu risklerin erken belirlenmesi ve doğru yönetimi, yaşlılara ve bakımını gerçekleştiren kişilere önleyici tedbirlerin anlatılıp, eğitimlerin verilmesi yaşlılarda düşmeyi azaltabilir.

Anahtar Sözcük: Düşme, Yaşlı, Risk, Değerlendirme