Giriş ve Amaç: Çoğu gebelik ve doğum süreci sorunsuz atlatılsa da, tüm gebeler, gebeliğin getirdiği biyolojik, sosyal ve psikolojik değişiklikler nedeni ile risk altındadır. İlimizde 1. 2. ve 3. basamak sağlık kuruluşlarında tespit edilen riskli gebelerin kayıt altına alınarak Riskli Gebelikler Yönetim Rehberi doğrultusunda doğum öncesi ve sonrası bakımlarının yapılmasının sağlanması, anne ve bebek ölümlerinin önlenmesi amacıyla İl Sağlık Müdürlüğü ve Toplum Sağlığı Merkezlerinde ‘Riskli Gebe Birimleri’ kurulmuştur. Riskli gebelik tanısı alan gebelerin bilgileri ASM tarafından tespit edilip TSM Riskli Gebe Birimine bildirilmektedir. TSM Riskli Gebe Birimi bu gebeleri 36.haftalarında evlerinde ziyaret ederek değerlendirmektedir. Çalışmanın amacı, bir toplum sağlığı merkezinin ziyaret ettiği riskli gebelerin sosyodemografik özelliklerini ve riskli gebelik durumlarını incelemektir.

Gereç ve Yöntem: Bir Toplum Sağlığı Merkezi Riskli Gebe Birimi’nde riskli gebe ziyaretlerinin incelendiği tanımlayıcı tipteki çalışmanın gerekli izinleri alındı. 2017-2018 yılları arasında Aile Hekimleri tarafından 648 riskli gebe bildirilmiş ve bu gebelerin 384’üne ev ziyareti gerçekleştirilmiştir. Abortus, ölü doğum, prematüre doğum, taşınma, ev ziyareti reddi gibi nedenlerle 264 gebenin ev ziyareti gerçekleştirilememiştir. Veriler “gebe lohusa izlem fişi” ve “riskli gebe ziyaret formunda” yer alan bilgilerden oluşturulan standart veri toplama formu ile elde edildi. Verilerin analizinde SPSS 20 paket programı, tanımlayıcı verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma değerleri kullanıldı. Kategorik değişkenler arasındaki karşılaştırmalar için Ki-kare Testi kullanıldı.

Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 31,43±5,48, 35 yaş üstü gebe sayısı 114 (%29,9), evlenme yaşı ortalaması 22,07±3,93, ilk gebelik yaşı ortalaması 23,00±4,02 idi. Gebelerin %10’u (n:23) eşi ile akraba, %55,8’inin (n:183) eğitim durumu ilköğretim ve altı idi. Gebelerin %14,3’ünün (n:54) gebelik sayısı 5 ve daha fazla, %39,8’inde (n:148) abortus  özgeçmişi bulunmakta, %26,7’sinin (n:75) gebelik öncesinde kronik hastalığı mevcut idi. Ev ziyaretleri sırasında kaydedilen riskli durumların dağılımı incelendiğinde %19,3 kardiyovasküler hastalıklar, %17,2 diyabet, %11,5 venöztromboembolizm, %6,2 gebelikte lekelenme ve kanama, %4,6 nörolojik hastalıklar, %4,3 anemi (hemoglobin < 7 g/dl) bulunmaktaydı. Birden fazla riskli hastalığa sahip olan gebeler ise %17,2 idi. Gebelerin %14,9’unun (n:54) Kadın Hastalıkları ve Doğum (KHD) Hekimi tarafından düzenli izlemi bulunmamaktaydı. Sosyoekonomik durum iyileştikçe KHD hekimi izlemlerine gitme durumlarının daha düzenli olduğu saptandı (p<0,001).

Sonuç ve Öneriler: Tüm gebelerin potansiyel risk altında bulunduğu gebelik sürecinde ve öncesinde, kişilerin gebeliğin riskleri hakkında yeterince bilgilendirilmeleri ve düzenli izlenmeleri önemlidir. Karar vericilerin gebelik süreci ile ilgili sağlık okuryazarlığı faaliyetlerine daha fazla önem vermeleri önerilmektedir.

Anahtar Kelimler: gebelik, riskli gebelik, riskli gebe birimi