Giriş ve Amaç

Afetler; fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, etkilenen toplumun baş etme kapasitesini aşan doğa, teknoloji veya insan kaynaklı olaylardır. The International Disaster Database (EM-DAT) verilerine göre, 2018 yılında dünyada 68 milyondan fazla insanı etkileyen, 11804 ölümle sonuçlanan 315 doğal afet olayı yaşanmıştır. Afetleri önlemek mümkün olmasa da meydana gelebilecek bir afete karşı hazırlıklı olunarak, afetin doğurabileceği olumsuz sonuçları en aza indirmek mümkündür. Aldıkları eğitim ve mesleki sorumlulukları nedeniyle Tıp ve Mühendislik Fakültesi öğrencilerinin afet konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarını belirlemek sonrasında yapılacak olan eğitim planları için yol gösterecektir. Bu nedenle çalışmamızda; Tıp ve Mühendislik fakültelerinde öğrenim gören öğrencilerin afet konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarının saptanması amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem

Kesitsel tipteki bu çalışmanın evrenini; bir üniversitenin Tıp ve Mühendislik  Fakültelerindeki öğrenciler oluşturmaktadır. Çalışmanın yapılabilmesi için İnönü Üniversitesi Rektörlüğünden ve Bilimsel Araştırmalar ve Yayın Etiği Kurulundan yazılı izinler alınmıştır. Örneklem büyüklüğü hesaplarken; %95 güven aralığında %80 güçle referans çalışmanın “Acil Yardım çantanız mevcut mu?” sorusuna verilen yanıtlar Evet: %28,6 temel alındığında 297 olarak hesaplanmıştır. Verilerin toplanmasında kullanılan anket formunun birinci bölümünde sosyodemografik sorular, ikinci bölümünde bireyin afet konusundaki bilgi, tutum ve davranışlarını ölçen sorular, üçüncü bölümünde ise Genel Afet Hazırlık İnanç Ölçeği(GAHİÖ) yer almaktadır. İstatistiksel analizlerde; tanımlayıcı analizler, Ki-kare testi, Student T Testi, One Way Anova testleri kullanılmış olup, tüm değerlendirilmelerde p<0.05 değeri anlamlı olarak kabul edilmiştir.

Bulgular

Araştırmaya katılan öğrencilerin %52,8’i afet yaşamış olup en sık yaşadıkları afet türünün %46,2 oranı ile deprem olduğu görülmüştür. Öğrencilerin %57,9’u afet konusunda herhangi bir eğitim almadıklarını ve %81,6’sı ise eğitim almak istediklerini belirtmişlerdir. Afet ile ilgili herhangi bir eğitim alan öğrencilerin GAHİÖ puan ortalaması 110,9±12,8, eğitim almayan öğrencilerinki 106,9±12,4 olup; eğitim alan öğrencilerin puanlarının yüksek olması anlamlıdır(p=0,006). Öğrencilerin okuduğu fakülteye göre GAHİÖ puan ortalamalarına bakıldığında; tıp fakültesi öğrencilerininki 107,4±11,7, mühendislik fakültesi öğrencilerininki 109,3±13,3 olup fakülteye göre puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık yoktur(p=0,194). Öğrencilerin %78,8’i kendilerini olası afetlere karşı hazırlıklı görmüyor olup,   %94,3’ünün hazırda bulundurdukları bir afet çantası yoktur.

Sonuç ve Öneriler

Öğrencilerin afet çantası bulundurma oranlarının bu denli düşük olması, öneminin yeteri kadar farkında olmadıklarını göstermektedir. Öğrencilerin olası afetlere karşı kendilerini hazır hissetmemeleri ve eğitim almak istemeleri ise afet konusundaki bilgi eksikliklerinin farkında olduklarını göstermektedir. Eğitim alan öğrencilerin bilgi, tutum ve davranışlarındaki olumlu değişim de göz önünde bulundurulduğunda; öğrencilerin afetle ilgili düzenli aralıklarla eğitim ve tatbikatlarla desteklenmesi uygun olabilir. Fakülteye göre GAHİÖ puanlarının benzerliğinin sebebi; afet durumunun öğrencilerin gelecekteki meslek yaşamlarıyla yakından ilişkili olması olabilir.

Anahtar kelimeler: Afet, Üniversite öğrencileri, Bilgi düzeyi