Giriş ve Amaç

Toplum sağlığı için birçok sektörün işbirliği içinde çalışması gerektiği fikri 19.yüzyıl başlarına dayanmaktadır. Günümüz dünyasında da sanayi, teknoloji, bilişim, ekonomi, kentleşme gibi alanlardaki hızlı değişime ayak uydurulabilmek için multisektöriyel yaklaşımın göz ardı edilemeyeceği önemli bir gerçektir. Multisektöriyel yaklaşımın çalışmalara yansımasını görmenin değişik bir yolu da yapılmış olan yayınları incelemektir. Çalışmanın amacı Avrupa ve Türkiye Halk Sağlığı Dergilerinde multisektöriyel yayın sıklığının incelenmesidir.

Gereç ve Yöntem

Çalışma tanımlayıcı-kesitsel nitelikte olup örneklem seçimi yapılmaksızın Türkiye Halk Sağlığı Dergisi’nin 2003-2019, Avrupa Halk Sağlığı Dergisi’nin 2010-2019 yıllarındaki tüm araştırmaları incelenmiştir. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi’nden elde edilen veri; yıl-dergi cilt/sayı, konu başlığı, çalışma adı, kurum-uzmanlık dalı ve kişi sayısına göre incelenmiştir. Konu başlıkları Halk Sağlığı Uzmanları Derneği’nin 2002 yılında yayınladığı Halk Sağlığı/Toplum Hekimliği Uzmanlığı Meslek Tanımı, Bilgi ve Beceriler Listesi’ne göre belirlenmiştir. Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından onaylanmış olan  sektör listesi, internet sayfasından elde edilmiştir. Bulgular multisektöryel, çoklu branş ve çok merkezli çalışmalar olarak değerlendirilmiştir. Multisektöryel gruba “Sağlık ve Sosyal Hizmetler”in diğer sektörlerle yapmış olduğu çalışmalar, çoklu branş çalışmaları’na halk sağlığı ve diğer tıpta uzmanlık dallarının birlikte olduğu çalışmalar, çok merkezli gruba ise sağlık alanında farklı merkezlerde yapılmış olan çalışmalar dahil edilmiştir. Avrupa Halk Sağlığı Dergisi’ndeki çalışmalar ise sadece multisektöriyel olup olmama açısından değerlendirilmiştir.

Bulgular

Türkiye Halk Sağlığı Dergisi’nin 42 sayısındaki 248 araştırmanın 8’i(%3,2) multisektöriyel, 64’ü(%25,8) çoklu branş, 109’u(%43,9) çok merkezli yapılan çalışmalardan oluşmaktadır. En çok yer alan ilk 3 konu sırasıyla; “Kronik Hastalıklar ve Engellilik”, “Kadın ve Üreme Sağlığı” ile “Çocuk Sağlığı”dır. Çoklu branş çalışmalarında en çok “Psikiyatri”, “Pediatri” ile “Mikrobiyoloji” yer almıştır. Çalışmalar; üniversiteler, eğitim araştırma hastaneleri, il sağlık müdürlükleri ve bağlı birimleri, ilçe sağlık müdürlükleri, kanser kayıt merkezleri, belediyeler ve emniyet genel müdürlüğünde gerçekleştirilmiştir. Avrupa Halk Sağlığı Dergisi’nin incelen 58 sayısındaki 1641 araştırmanın 232’si(%14) multisektöriyel çalışmadır. Sağlık sektörüyle en çok birlikte yayını bulunan sektörler “Finans”, “İş ve Yönetim” ile “Spor” olmuştur. Çalışmalardaki ilk 3 konu sıralaması; “Kronik Hastalıklar ve Engellilik”, “Demografi ve Sağlık” ile “Sağlık Yönetimi”dir.

Sonuç ve Öneriler

Türkiye Halk Sağlığı Dergisi ve Avrupa Halk Sağlığı Dergisi verisi incelendiğinde multisektöriyel çalışmaların oldukça az olduğu tespit edilmiştir. Tek bir hekimin hizmeti olan geleneksel görüş bırakılıp çeşitli meslek mensuplarının oluşturduğu ekiple hizmet veren toplum hekimliği görüşü benimsenmelidir. Bu amaçla araştırmacılar multisektöriyel çalışmalar yapmaya teşvik edilmeli, bilimsel dergilerde bu nitelikteki çalışmaların yayınlanmasına öncelik verilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, Multisektöriyel, Avrupa Halk Sağlığı Dergisi, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği