GİRİŞ VE AMAÇ: Tütün kullanımı, dünyada önde gelen halk sağlığı sorunlarındandır. Tütünle mücadelede hekimlerin aktif rol üstlenmeleri ve topluma örnek olmaları beklenmektedir. Dolayısıyla hekimlerin ve hekim adaylarının tütün ürünlerini kullanım durumlarının saptanması önemlidir. Bu çalışmada bir tıp fakültesinde öğrenim görmekte olan 1.,2.,3. ve 6.sınıf öğrencilerinin sigara içme sıklığı ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

GEREÇ VE YÖNTEM: Çok merkezli bir çalışma olan “Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Tütünle Mücadele Projesi”nin yerel ayağıdır. Kesitsel tipteki çalışmanın evrenini 2018-2019 öğretim yılında bir tıp fakültesinde 1.,2.,3. ve 6.sınıflarda öğrenim gören 1533 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklem seçilmeyip tüm evrene ulaşılması hedeflenmiştir. Etik kurul onayı alınmıştır. Sosyodemografik özelliklerin, tütün kullanımıyla ilgili davranışların ve aktif içicilerin sigarayı bırakmaya yönelik durumlarının sorgulandığı 23 sorudan oluşan anketler teorik dersler öncesinde uygulanmıştır. Çalışmanın kapsayıcılığı %72,0’dir.(n:1105) Kapsayıcılık oranları 1.,2.,3. ve 6.sınıflarda sırasıyla %85,8, %72,0, %93,2 ve %39,3’tür. Veriler, SPSS programıyla değerlendirilmiş; analizde ortalama, standart sapma, yüzde hesaplamaları ve ki-kare testi kullanılmıştır. Ayrıca geçen yılın ve bu yılın sigara içme sıklıkları ki-kare testiyle karşılaştırılmıştır. p<0,05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.

BULGULAR: Sigara içme sıklığı erkek öğrencilerde %24,1, kız öğrencilerde %11,8 ve genelinde %18,9 bulunmuştur. Sınıflara göre sigara içme sıklıklarının 1.,2.,3. ve 6. sınıflarda sırasıyla %15,4, %21,6, %21,2 ve %17,4 olduğu gözlemlenmiştir. Aktif içici olan öğrenciler günlük ortalama 13,1±7,6 adet (min:1, max:40) sigara içmektedir. Yaşamı boyunca en az bir sigara içmiş olan öğrencilerde ilk kez sigara içme yaşı 16,27±3,00(min:5, max:24)’dır. Sigaraya başlama nedenlerine bakıldığında ilk sırada %46,5 ile yakın arkadaş etkisi yer almakta, bunu %16,5 ile merak izlemektedir. Aktif içicilerin %45,4’ü arkadaşları ile birlikteyken, %13,0’ı stresliyken, %13,0’ı hiçbir işi yokken en çok sigara içtiğini söylemiştir. Aktif içicilerin %76,9(n=140)’u sigarayı bırakmayı düşündüğünü, %64,6(n=117)’sı sigarayı bırakmayı en az 1 kez denediğini belirtmiştir. Tek değişkenli analizlerde erkeklerde, arkadaşlarıyla/yalnız başına evde kalanlarda, yaşamı boyunca en az bir kez elektronik sigara veya nargile içmiş olanlarda aktif içicilik istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur(p<0,05). Sigara içme sıklıklarının 1.,2.,3.,6. sınıflarda ve genelinde sırasıyla %18,1, %18,6, %17,0, %22,1 ve %18,4 olduğu önceki yıla göre; bu yılki sıklıklarda anlamlı bir değişim olmadığı görülmüştür. (p>0,05).

SONUÇ VE ÖNERİLER: Fakültemizde yaklaşık her beş öğrenciden biri sigara kullanmaktadır. Tütünle mücadelede anahtar rol oynayacak olan hekim adaylarının, sigara ve diğer tütün ürünlerinin zararları konusunda farkındalıklarını arttırmaya yönelik eğitim programları uygulanmalıdır. Sigara içmeyen öğrencilerin sigaraya hiç başlamamaları, içmekte olanların sigarayı bırakmaları ve tekrar başlamamaları sağlanmalıdır. Üniversiteler, sigara bırakma poliklinikleri ve dumansız kampüs uygulamaları ile tütünle mücadeleye destek olmalıdır.

ANAHTAR SÖZCÜKLER: sigara, tütün kullanımı, tıp öğrencisi