Last modified: 2019-10-07
Abstract
Giriş ve Amaç: Akıllı telefonlar dünyada olduğu gibi Türkiye’de de yaygınlaşmıştır. Akıllı telefonların yararları yanında sağlık sorunları da yarattığı görülmektedir. Özellikle gençlerin sağlıklarının her boyutunu etkilediği giderek daha iyi anlaşılan akıllı telefonlarla ilgili araştırmalar önem kazanmıştır. Bu çalışmada üniversite hayatına yeni başlayan gençlerin akıllı telefon kullanma davranışları, bağımlılık durumları ve ruh sağlığı yaşam kalitesi ilişkisi incelenmiştir.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırmanın evrenini Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi birinci sınıf öğrencileri oluşturmuş (n= 435); öğrencilerin %88,5’ine ulaşılmıştır. Veriler, 33 soruluk veri toplama formu aracılığıyla toplanmış, öğrenciler formları kendileri gözlem altında cevaplamıştır. Veri toplama formunda sosyodemografik ve akıllı telefonla ilgili özelliklere ilişkin sorularla Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği Kısa Formu (ATBÖ-KF) ve Genel Sağlık Anket 12 ölçeği (GSA-12) bulunmaktadır. Araştırma için gerekli izinler alınmıştır. Analizde değişkenler arası ilişkiler Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis ve korelasyon testleri ile incelenmiştir.
Bulgular: Öğrencilerin %99,7’si akıllı telefon sahibi olup günlük akıllı telefon kullanım süresi 3,22±1,58 saattir. Katılımcıların ortalama akıllı telefon kullanmaya başlama yaşı ortalama 13,77 ± 2,257’dir. Akıllı telefon en çok sosyal medya erişimi (%40,9), dizi/film izleme (%28,6) ve mesaj/konuşma (%21,6) için kullanılmaktadır. Katılımcıların %44,0’I akıllı telefon bağımlılığı olduğunu düşünmektedir. Katılımcıların %59,6’sı aile %40,9’u arkadaş ortamında, %20,6’sı ders sırasında akıllı telefon nedeniyle uyarıldıklarını, %44,3’ü akıllı telefon kullanımı sebebiyle uykusuz kaldığını söylemiştir. Katılımcıların ölçek puan ortalaması ATBÖ-KF için 28,62±9,3; GSA-12 için 12,97±6,1’dır. Cinsiyete göre akıllı telefon kullanma süresi arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p=0,418). Gün içinde akıllı telefon kullanım süresi ile hem yakın arkadaş sayısı hem de akıllı telefon bağımlılığı ölçeği puanları arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur (p<0,001). Akıllı telefon ATBÖ-KF ile GSA-12 puanları arasında da pozitif bir ilişki vardır (p<0,001).
Sonuç ve Öneriler: Akıllı telefonu aşırı kullanan gençlerde teknolojik bağımlılık oluştuğu görülmüştür. Sağlıklı akıllı telefon kullanma davranışının geliştirilmesine yönelik müdahale çalışmalarının yapılması önemlidir. Akıllı telefonla geçirilen vaktin önemli bir kısmının alan sosyal medyanın bilinçli şekilde kullanılması için sosyal medya okuryazarlığı artırılmalıdır. Üniversitenin birinci sınıfında olan öğrencilerinin ruh sağlığı yaşam kalitelerini artırıcı faaliyetlere yönelik çalışmalar yapılması yararlı olacaktır.
Anahtar Sözcükler: Akıllı Telefon, Akıllı Telefon Bağımlılığı, Ruh Sağlığı Yaşam Kalitesi, Gençler, Tıp öğrencis