Amaç: Dünyada ve Türkiye’de 65 yaş ve üzeri nüfus giderek artmaktadır. Artmış olan bu nüfusun önemli problemlerinden biri de istismardır. Yaşlılar tarafından dile getirilmesi, kabul edilmesi ve önlenmesi zor olduğu için istismar saklanır ve açığa çıkmaz. Şiddetin yaygın olduğu günümüzde kadına yönelik şiddet ve çocuk istismarı daha çok gündeme gelmektedir. Yaşlı istismarı konulu çalışmalar son derece kısıtlıdır. Bu nedenle, çalışmamızda 65 yaş ve üzeri bireylerde istismar durumları ile etkileyen faktörleri ortaya koymak amaçlanmıştır.

Materyal ve metot: Çalışmaya başlamadan önce gerekli olan etik kurul onayı ve il sağlık müdürlüğünün resmi izni alınmıştır. Ocak-Mayıs 2019 tarihleri arasında yürütülmüştür. Kesitsel tipte olan bu araştırmanın evrenini; Malatya İli Battalgazi İlçesinde yaşayan tüm 65 yaş ve üzeri bireyler oluşturmaktadır. Örneklem büyüklüğü hesabında % 95 güven aralığında % 80 güçle yapılan analizi sonucunda ulaşılması gereken minimum örneklem büyüklüğü belirlenmiştir. Anket formu Battalgazi İlçesindeki tüm aile sağlığı merkezlerinde gönüllü 65 yaş üzeri kişilere uygulanmıştır. Araştırmada 595 kişiye ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak kullandığımız anket formunda; katılımcının sosyo-demografik özellik bilgi formu yanında eğer katılımcıya bakım veren birisi varsa bakım verenin sosyodemografik özellik bilgi formu ve Hwalek -Sengstock Yaşlı İstismarı Tarama Ölçeği yer almıştır. Toplanan verilerin analizine Ki-Kare, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis varyans analizi yapılmıştır.

Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 70.09±5.78 olup, % 56’sı erkekti. Katılımcıların %29,7’sinin bakımı sağlayan bir yakını varken %11,1’i yalnız yaşamaktadır. En az bir kronik hastalığa sahip olma oranı ise %82,4’tür. Bu kronik hastalıklar içinden % 59,5 oranla hipertansiyon ilk sırada yer almaktadır. Psikiyatrik hastalık öyküsü var olan katılımcıların oranı ise % 16,6’dır. Katılımcıların % 23,2’si istismara uğramaktadır. Katılımcılardan eşini kaybetmiş veya bekâr olanlar, kendi sağlık durumlarını kötü bulanlar, psikiyatrik hastalık öyküsü olanlar, evinde tek başına yaşayanlar ve bakım veren birinin varlığına ihtiyaç duyanlarda istismarın anlamlı düzeyde daha fazla olduğu sonucu ortaya çıkmıştır (p<0.05).

Sonuç: İstismar yaşlılarda sık görülmektedir ve önlenebilir bir halk sağlığı sorunudur. Bu sorunla mücadele edilirken istismar nedenlerini daha net ortaya koymak için daha geniş, toplum tabanlı çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. İstismar için hassas grupları göz önünde bulundurarak müdahaleler planlanmalıdır. Evlerinde oturan, hayatının bitmesini bekleyen, kimi zaman haksızlıklara ses çıkaramayan veya haksızlığa uğradığının bile farkında olmayan yaşlılar yerine aktif yaşlanmayı hayat tarzı olarak benimsemiş, toplumun kendisine yakıştırılan köşesinden kalkıp hayatın içinde olmak için harekete geçen yaşlılara ihtiyaç vardır. Bu düşüncenin yaygınlaşması için farkındalık çalışmaları, projeler ve etkinlikler gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: İstismar, yaşlı istismarı, yaşlılar, 65 yaş.