Giriş ve Amaç

Anne çocuk sağlığına olumsuz etkileri olan sezaryenin Türkiye’de endikasyon dışı uygulanmasındaki artış önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu sorunun çözülmesinde hekimlerin sorumluluğu büyüktür. Bu araştırmada tıp öğrencilerinin vajinal ve sezaryen doğum ile ilgili bilgilerinin, doğum yöntemlerine yönelik düşüncelerinin, annelerinin doğum yöntemlerinin, kendilerinin doğum yöntemi ile ilgili niyetlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem

Kesitsel tipteki araştırmaya Hacettepe Üniversitesi İngilizce Tıp Fakültesi ikinci sınıf öğrencilerinin (n=225) %81,7’si (n=187) katılmıştır. Veriler 22 soruluk form ile toplanmış; katılımcılar soruları gözlem altında cevaplamıştır. Analizde tanımlayıcı istatistikler hesaplanmış, kategorik değişkenlerin karşılaştırılmasında Ki-kare testi kullanılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için gerekli izinlerle öğrencilerin aydınlatılmış onamları alınmıştır.

Bulgular

Katılımcıların %46,2’si kadındır; %57,1’i vajinal doğumla dünyaya gelmiştir. Katılımcıların annelerinin toplam çocuklarının %55,7’si kızdır, bunların %31,8’i, erkeklerin ise %42,7’si sezaryenle doğmuştur (p=0,021). Üniversite mezunu annelerden doğan çocuklarda sezaryen doğum, lise ve altı düzeydekilere göre daha fazladır (%45,9, %78,5; p<0,001). Aynı durum babaların öğrenim durumunda da geçerlidir (%41,8, %83,5; p<0,001). Katılımcılardan vajinal yolla doğanların %6,9’u, sezaryenle doğanların %25,0’i gelecekte kendisi/partneri için sezaryen doğum düşünmektedir (p=<0,001).

Katılımcıların vajinal ve sezaryen doğuma ilişkin bilgileri beş bilgi cümlesi ile incelenmiştir. Bu cümlelerden “Sezaryen sonrası annenin iyileşme süresi daha uzundur” (%73,5) cümlesi en fazla; “Anne ölüm riski açısından sezaryen ve normal doğum arasında fark yoktur” (%3,9) cümlesi en az doğru şekilde cevaplanmıştır.

Katılımcılara vajinal ve sezaryen doğuma ilişkin düşüncelerini öğrenmek üzere 12 önerme yöneltilmiştir. “Kadınlara normal doğum hakkında bilgi verilmesinin doğum korkusunu azaltacağına inanıyorum” önermesi en fazla (%89,0); “Benim için bebeğimin doğum tarihini ve saatini belirlemek önemlidir, bu nedenle sezaryen doğumu tercih ederim” en az (%86,4) onaylanmıştır.

Katılımcıların %84,5’i kendisi/partneri için vajinal doğumu tercih ederken bu oran erkeklerde daha yüksektir (%90,1). Katılımcıların %61,9’u kadın doğum uzmanı olması durumunda endikasyonsuz sezaryen yapabileceğini söylerken, kendisi/partneri için vajinal doğumu tercih edeceğini söyleyenlerin kadın doğum uzmanı olması durumunda %39,4’ü, sezaryen doğumu tercih edenlerin %76,5’i annenin isteği üzerine sezaryen yapabileceğini belirtmiştir (p<0,03).

Sonuç ve Öneriler

Öğrencilerin önemli kısmının vajinal doğum yanlısı düşünceye sahip olduğu görülmüştür. Ancak kadın öğrenciler arasında sezaryen doğuma eğilim daha yüksektir. Hâlihazırda da kadın hekimler arasında sezaryen düzeyi toplum genelinden çok daha yüksektir. Hekimlerin öğrencilikten itibaren vajinal doğum konusunda savunuculuk yapmaları sağlanmalı, kadın hekimler özelinde daha fazla çalışma yapılmalıdır.

Anahtar Sözcükler: Tıp öğrencileri, doğum yöntemi, vajinal doğum, sezaryen doğum