Giriş ve Amaç

Küresel Gençlik Tütün Araştırması 2012’de (Global Youth Tobacco Survey) Türkiye’de 13-15 yaş arası gençlerin %32,4’ünün sigarayı en az bir kez denemiş olduğu; %10,4’ünün sigara içtiği; %2,7’sinin ise günlük düzenli sigara içicisi olduğu saptanmıştır. Dokuz üniversitede 2009’da gerçekleştirilen bir araştırmada, üniversite 1. sınıf öğrencilerinin %6,5’inin düzenli olarak sigara içtiği, %50,7’sinin hiç denemediği saptanmıştır. Nargile için sayılar sırasıyla %4,3 ve %23,5’tir. Bu çalışmanın amacı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1 öğrencileri arasında; sigara ve nargile içme durumunun ve ilişkili faktörlerin saptanmasıdır.

Gereç ve Yöntem

Araştırma kesitsel tipte bir epidemiyolojik araştırma olup araştırmanın evrenini Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde (HÜTF) 2018-2019 öğretim yılı güz yarıyılında öğrenim gören 437 Dönem I öğrencisi oluşturmaktadır. Öğrencilerden 373'üne (%85,3'ü) ulaşılabilmiştir. Veriler 10-11 Ekim 2018 tarihlerinde HÜTF dersliklerinde toplanmıştır. HÜTF Dekanlığından yazılı izin ve yanı sıra derse girecek öğretim görevlisinden sözlü izin alınmıştır. Araştırmaya katılım gönüllülük esasına dayandırılmıştır. Veriler, sosyodemografik özellikler ile sigara ve nargile içme durumuna dair toplam 49 sorudan oluşan ve gözlem altında doldurma şeklinde uygulanan bir anket formu ile toplanmıştır. Veriler SPSS 23.0 istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular yüzde dağılımları olarak rapor edilmiştir. Kategorik verilerin karşılaştırılmasında Ki kare testi kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık sınırı p<0,05 kabul edilmiştir.

Bulgular

Katılımcıların %55,5’i 17-18, %39,1’i 19 yaşındadır; %54,4’ü erkektir; %33,0'ı yurtta arkadaşlarıyla, %29,5'i evde ailesiyle beraber kalmaktadır ve %85,5'i çekirdek aile mensubudur. Çalışmaya katılan öğrencilerin %7,5’i sigara içmeyi, %7,8’i nargile içmeyi bir kez denemiştir. Grubun %19,3’ü sigara, %20,4’ü nargile içmektedir. Sigara içmeye başlama sebebi olarak başlıca “merak” (%46,1) ve “can sıkıntısı” (%30,7); nargile için “merak” (%45,8) ve “arkadaş teşviki” (%27,1) gelmektedir. Erkek öğrenciler (%15,3), kadın öğrencilere göre (%5,9) daha yüksek düzeyde sigara içmektedir (p=0,026). Nargile içmek ile ilgili de benzer bir durum söz konusudur (erkeklerin %18,7’si, kadınların %5,4’ü; p<0,001). Her beş öğrenciden biri arkadaşlarının çoğunun sigara içtiğini belirtmiştir. Arkadaşlarının çoğu sigara içen katılımcıların %13,5’i sigara içiyorken, arkadaşı sigara içmeyenlerin %7,6’sı sigara içmektedir (p=0,03). Yine arkadaşlarının çoğu sigara içenlerin %15,4’ü nargile içerken, arkadaşı sigara içmeyenlerin %4,5’i nargile içmektedir (p=0,001). Annesi (%13,2), hem küçük (%25,0) hem büyük kardeşi (%26,5) sigara içenlerin yüksek sıklıkta sigara içtiği gözlemlenmiştir. Annesi (%15,8), büyük kardeşi (%29,4) ve sevgilisi (%38,9) sigara içenlerin kendilerinin de yüksek sıklıkta nargile içtiği gözlenmiştir.

Sonuç ve Öneriler

Her beş katılımcıdan birinin sigara/nargile içtiği göz önüne alındığında üniversitedeki öğrencilerin kendi aralarında oluşturacakları sosyal kulüpler içinde akran eğitimi ortamları sağlanarak, sigara içmenin tehlikeleri konusunda farkındalık artırılabilir. Sigara içen ve bırakmak isteyen öğrenciler için sigarayı bırakma konusunda yardım alabilecekleri kurum ve kuruluşlar konusunda farkındalığı artıracak posterler hazırlanıp kampüsün çeşitli yerlerine asılabilir.

Anahtar Sözcükler

Sigara,nargile,tütün,alışkanlık,üniversite öğrencisi