Giriş ve Amaç:Tıp fakültesi öğrencileri, gelecekte sağlık davranışı konusunda topluma rol-model olma açısından önemli bir gruptur.Önlenebilir bir halk sağlığı sorunu olan sigara içiciliğinin azaltılmasında geleceğin doktorları olan tıp fakültesi öğrencilerinin sigara içme alışkanlıklarının bilinmesi çok önemlidir.Araştırmanın amacı 2011,2013-2019 yıllarında bir Tıp Fakültesi 1.sınıf öğrencilerinin sigara ve nargile kullanım oranlarını karşılaştırmak ve ilişkili etmenleri değerlendirmektir.

Gereç ve Yöntem:Araştırma tipi kesitseldir.Bu araştırmada örneklem alınmayıp bir Tıp Fakültesi tüm birinci sınıf öğrencilerine ulaşılması hedeflenmiştir.Araştırmanın toplam kapsayıcılığı %94,3’tür (n=3038). Bütün çalışma yıllarında kapsayıcılık %90’ın üzerindedir.Hiç sigara içmemiş, içip bırakmış ve denemiş ancak sürdürmemiş öğrenciler sigara içmeyen, hergün içen ve haftada birkaç adet içen öğrenciler, sigara içen olarak sınıflandırılmıştır.Hiç nargile içmemiş ve denemiş ama sürdürmeyen öğrenciler nargile içmeyen, sürdürenler nargile içen olarak sınıflandırılmıştır.Alkol kullanımı ayda bir defadan az, ayda birkaç kez ve haftada bir veya daha fazla olarak sınıflandırılmıştır.Cinsiyet,mezun olunan okul,yaşadıkları yer,akrabalarının sigara kullanımı,yaş,eğitim yılı,öğrencinin alkol kullanma sıklığı ve arkadaşların arasında sigara içenlerin oranının;sigara ve nargile içme ve deneme ile ilişkisi eğimde ki-kare testi,ki-kare ve t testi ile incelenmiştir.Ege Üniversitesi Etik Kurulundan onay alınmıştır.Öğrencilerden onam alınmayıp katılım gönüllüdür.

Bulgular:Öğrencilerin yaş ortalaması 19,5 ±1(16-54)’dir.%56,9’u (1724) erkektir. Öğrencilerin%61,6’sı (1863) yurtta kalmaktadır.Tıp fakültesi birinci sınıf öğrencilerinin 2011,2013,2014,2015,2016,2017,2018, 2019 yıllarında sigara içme oranları sırayla %10,5; %10; %11,5; % 13,2; % 9,8; %11,9; % 15,5; %14,7 (eğimde kikare p=0,016); denemiş olma oranları ise % 31,4; % 30,5; % 34,4; % 35,5;% 29,3; % 38,5; % 42,8; %40,6’dır(eğimde kikare p<0,001).Nargile kullanma oranları sırasıyla %25; % 18,5; % 20,5; %12,6; % 15,2; %17,1; % 13,7; %7,1 (eğimde kikare p<0,001)ve denemiş olma oranları % 51,4; % 49,9; %50,6; % 48; % 43; % 40,9; % 47,7; % 38,5’tir(eğimde kikare p<0,001).Erkek öğrencilerin hem sigarayı hem nargileyi içme ve deneme oranları,kadınlardan daha fazladır(p<0,001).Ailesinde sigara içen birey bulunan öğrencilerin sigarayı ve nargileyi içme ve deneme oranları daha yüksektir(p<0,001).Arkadaşlarının sigara içme oranı arttıkça öğrencinin de sigarayı ve nargileyi deneme ve içme oranları artmaktadır(eğimde kikare p<0,001).Son 2 yıl verilerinde evde yalnız kalan öğrencilerde nargile içme oranı daha fazladır (%33,3,p<0,001).Sigarayı deneme,içmeve nargile deneme oranları ise evde arkadaşları ile kalan öğrencilerde daha yüksektir (p<0,01). Ev arkadaşı sigara içenlerin sigara ve nargileyi içme ve deneme oranları daha yüksektir(p<0,001).Ev arkadaşı sigara içenlerin % 67,7’si nargileyi denemiştir.

Sonuç ve Öneriler:Eğitim yılıyla beraber sigara içme ve deneme oranlarında istatistiksel olarak anlamlı artış gözlenmektedir. Nargile kullanma ve deneme oranlarında ise anlamlı azalma gözlenmektedir.Ancak öğrencilerin daha üniversite birinci sınıftayken nargile deneyiminin yüksek olması düşündürücüdür.Bu sonuç, alınacak önlemlerin üniversite öncesi dönemi hedeflemesi gerektiğini ortaya koymaktadır.Arkadaşlar, sigara ve nargile kullanımı ve deneyimi üzerine aileden daha fazla etkili görünmektedir. Akran eğitimi ve öğrencilerin çeşitli etkinlikler aracılığıyla sigaraya karşı bilinçlendirilmeleri önerilebilir.

Anahtar Kelimeler: Sigara, nargile, tıp öğrencileri