Orta Anadolu’da bir bölgede hane halkı gıda güvencesizliği sıklığının belirlenmesi

Giriş ve Amaç:Gıda güvencesizliği; besleyici gıdaya erişebilme güvencesinden yoksun olma durumudur. Gıda güvencesizliği;yetişkinlerde aşırı kilolu olmaya, obeziteye ve kronik hastalıklara yol açabilir. Çocuklukta gıda güvencesizliğine maruz kalmanın ise organizmanın içine işlediği ve hayatın ilerleyen dönemlerinde mortalite ve morbiditeyi artırdığı bildirilmektedir. Bu araştırmanın amacı; bir il merkezinde, bir ilkokulda okuyan çocukların beden kütle indeksini, bazı sağlık sorunlarını yaşama durumunu ve ailelerinde gıda güvencesizliği sıklığını belirlemektir.

Gereç ve Yöntem:Tanımlayıcı tipteki araştırmanın evrenini bir il merkezinde, bir ilkokulda okuyan 228 öğrenci ve aileleri oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimi yapılmamış, tüm aileler araştırma kapsamına alınmıştır. Ailelere okul yönetiminden alınan telefon numaraları ile ulaşılmıştır. Alınan telefon numarasının kullanım dışı olması, telefona cevap verilmemesi ve ailenin görüşmek istememesi nedeniyle 92 veli ile görüşülememiştir. Yapılan 228 aramadan 136’sı ile görüşme sağlanmıştır. Veriler, anket formu ve hane halkının gıdaya erişebilirliği anketi ve çocuklu aileler gıdaya erişebilirlik anketi kullanılarak toplanmıştır. Araştırmaya başlamadan önce kurum izni ve ailelerden yazılı bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Veriler, bilgisayar ortamında sayı, yüzde, ortalama ve ortanca ile değerlendirilmiştir.

Bulgular: Araştırmada ailelerin %30,1’inde orta ya da ciddi açlıkla birlikte gıda güvencesizliği olduğu belirlenmiştir. Ailelerin yarıdan fazlasının süt ve süt ürünlerini sık tüketmediği, 44 ailenin her gün yumurta tüketmediği, 21 ailenin kırmızı eti, 14 ailenin tavuk etini, 60 ailenin de balığı hiçbir zaman tüketmediği, ailelerin neredeyse tamamının her gün ekmek tükettiği belirlenmiştir. Araştırmada hanede ortalama 4,72±1,22 birey yaşamakta olup ailelerin %41,3’ünün aylık geliri açlık sınırının altındadır. Ailelerin %43,4’ünün aylık gıda harcaması 100 TL-500 TL arasındadır ve dört aile hariç tüm hanelerde aylık gıda harcaması açlık sınırının altındadır.Çocukların neredeyse tamamının (%91,9) son bir yıl içinde soğuk algınlığı geçirdiği, yaklaşık yarısınınçabuk hastalandığı, karın ağrısı yaşadığı, halsiz olduğu, dikkat eksikliği yaşadığı, diyare geçirdiği, baş ağrısı yaşadığı ve %39’unun aşırı kilolu/obez olduğu belirlenmiştir.

Sonuç ve Öneriler:Uluslararası sözleşmelere göre her insanın sağlığını ve refahını sürdürebilmek için yeterli düzeyde beslenmeye hakkı vardır. Bu noktada gıdaya erişemeyen ya da sağlıksız gıda ile beslenmek zorunda olan tek bir aile ya da çocuğun bile olması, kabul edilemez, önemli bir halk sağlığı sorunudur.Araştırmanın sonucunda; ailelerin yarıdan fazlasında gıda güvencesizliği olduğu, temel besin maddelerine erişimin yetersiz olduğu, okula giden çocukların %39’unun aşırı kilolu ya da obez olduğu ve neredeyse tüm çocukların soğuk algınlığı geçirdiği, yarıdan fazlasının çabuk hastalandığı ve halsiz olduğu belirlenmiştir.Bu sonuçlar doğrultusunda; yerel yönetimlerin desteği ile okul yemeği verilmesi, sektörler arası işbirliği yapılarak topluma sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandıran ve gıdaya erişimini kolaylaştıran çalışmaların planlanması önerilir.

Anahtar kelimeler: Gıda güvencesizliği, Çocuk sağlığı, Ev halkı

KeyWords: FoodInsecurity, Child Health, Households