3.International 21.National Public Health Congress, 3.International 21.National Public Health Congress

Font Size: 
SAĞLIK HİZMETİ İLİŞKİLİ ENFEKSİYON EPİDEMİYOLOJİSİ VE SÜRVEYANSI
Aylin Sönmez, Barçın Öztürk, Filiz Abacıgil

Last modified: 2019-09-24

Abstract


“Sağlık Hizmeti İlişkili Enfeksiyonlar(SHİE)”, eski tanıma göre hastane enfeksiyonları, sağlık kurumuna başvuru esnasında enfeksiyonu olmayan ya da kuluçka döneminde olmayan, hastaneye kabulün 3. günü ve sonrasında ortaya çıkan enfeksiyonlar için tanımlanmaktadır. SHİE prevalansı Avrupa'da her yıl için yaklaşık %7,1 olarak bildirilmektedir. ABD'de tahmini SHİE insidansı 2002 yılında %4,5 olup, 1000 hasta-gün başına 9,3 enfeksiyon ve 1,7 milyon SHİE vakası görülmüştür. Ülkemizde SHİE hızı %1 ile %16,5 arasındadır. Yoğun bakım servislerinde SHİE oranı %5,3-65,3 arasında değişmektedir. Ege Üniversitesi Hastanesi’nde yapılan bir nokta prevalans çalışmasında SHİE prevalansı yoğun bakım servislerinde %24,1 iken diğer servislerde %5,5 saptanmıştır. Sürveyans, sağlık hizmetlerinin planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi için gereken verinin sürekli ve sistematik olarak toplanması, analizi ve yorumlanması; sonuçların ilgili kişi ve kurumlara bildirilmesi olarak tanımlanmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri(ABD)’nde 1970-1975 arasındaki SENIC(Study of the Efficacy of Nosocomial Infection Control) çalışma sonuçlarına göre enfeksiyon kontrol programı  uygulayan hastanelerde dolaşım sistemi ve cerrahi yara infeksiyonlarında %35, üriner sistem infeksiyonlarında %31, alt solunum yolu infeksiyonlarında %27 ve toplamda da %32’lik bir azalma olduğu belirlenmiştir. Hastane enfeksiyonlarını önlemede paket yaklaşımı (Bundle Approach) önerilmektedir. Paket Yaklaşımı (Bundle Approach), her biri tek başına uygulandığında hastanın iyileşme sürecini ve sonuçlarını olumlu yönde etkileyen, hepsi birlikte uygulandığında ise tek başına uygulanmalarına kıyasla daha iyi bir sonuca ulaşılmasını sağlayan birkaç girişimin veya müdahalenin bir araya gelmesinden oluşur. Paketlerin takibi ya hep ya hiç prensibiyle yapılır. Bileşenlerden birine uyumsuzluk saptanması durumunda diğer bileşenlere de uyulmamış olduğu varsayılır. Hastanelerde SHİE hızlarını hesaplamak için çeşitli ölçütler kullanılmakta olup, iki yeni ölçüt son yıllarda kullanılmaya başlanmıştır; standardize enfeksiyon oranı(SIR) ve kümülatif atfedilebilir fark(CAD). SIR ölçütü, gözlenen/bildirilen SHİE sayısını bilinen standart bir popülasyonun ulusal verilerini referans alarak karşılaştırmak esasına dayanmaktadır. SIR hesaplamasında ilk yanıtlanması gereken soru standart popülasyonla karşılaştırıldığında beklenen enfeksiyon sayısının kaç olduğudur. CAD; enfeksiyon kontrol önlemleri açısından SHİE’larda azalmanın sağlanabileceği kurumları veya birimleri belirlemek ve önceliklendirmek amacıyla hesaplanmaktadır. Belirli bir azalma sağlamak için kaç enfeksiyonun önlenmesi gerektiği, önlenmesi gereken enfeksiyonu fazla olan kurumlara müdahalenin önde gelmesi gerektiğini gösterir. Sonuç olarak, SHİE önlenebilir bir durumdur bu nedenle sıfır etkin sürveyans uygulamaları kritik öneme sahiptir. Sürveyans kapsamında elde edilen SIR ve CAD gibi ölçütler sağlık hizmeti veren kurumlara SHİE’nun önüne geçmede yol gösterici yeni kavramlardır.