Giriş ve Amaç: Modern yaşamın hastalığı olarak tanımlayabileceğimiz 'Tükenmişlik Sendromu’’ insanlarla bire bir iletişim gerektiren meslek gruplarında sık görülmekle birlikte; bireylerin fiziksel, duygusal ve zihinsel bitkinliğine yol açan bir sendrom olarak tanımlanmaktadır.  Bu araştırmanın amacı; Sivas ilinde birinci basamakta hizmet veren sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin, depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri ile ilişkisini değerlendirmektir.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki çalışma, Nisan 2019- Haziran 2019 tarihleri arasında Sivas il genelinde görev yapmakta olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 168 (toplam 200) (%84) aile hekimi (AH) ve 170 (%100) aile sağlığı çalışanı (ASÇ) olmak üzere toplam 338 sağlık çalışanı ile yürütüldü. Çalışma öncesi Cumhuriyet Üniversitesi Girişimsel Olmayan Etik Kurulu’ndan etik onay ve il sağlık müdürlüğünden kurum izni alındı. Araştırma verilerini elde etmek için araştırmacılar tarafından çalışmanın amacına uygun olarak literatürden yararlanılarak hazırlanan Sosyodemografik Formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) ve Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği kısa formu (DASS) kullanıldı. Verilerin analizinde Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi (post-hoc  Mann Whitney U testi), Ki kare testi ve Spearman’s rho korelasyon analizi kullanıldı. Yanılma düzeyi 0,05 olarak alındı.

Bulgular: Genel olarak çalışmamıza katılan sağlık çalışanlarının çoğunda MTÖ alt boyutlarından Duygusal Tükenme (DT) (%41.7) ve Duyarsızlaşma (D) (%66.2) düşük seviyedeyken, Kişisel Başarı (KB) (%40.2) yüksek seviyedeydi. Orta ve yüksek seviyedeki tükenmişlik oranları DT için hekimlerde %68.4, ebelerde %48.3, hemşirelerde %48.1, D için hekimlerde %48.8, ebelerde %18.7, hemşirelerde %19.3 olup hekimlerin yüksek tükenmişlik ve KB oranları ebe ve hemşirelere göre anlamlı olarak fazlaydı (DT için p=0.002, D için p=0.001, KB için p=0.016). DASS alt boyutları (Depresyon, Anksiyete, Stres), meslek gruplarının hepsinde çoğunlukla (%70.2- 84.7) normal/hafif seviyedeydi ve meslek grupları açısından alt boyutlar arasında fark yoktu (Depresyon için p=0.129, Anksiyete için p=0.551, Stres için p=0.789). Fakat sağlık çalışanlarının yaklaşık %20’sinde orta/ileri/çok ileri seviyede depresyon (%20.7), anksiyete (%27.2) ve stres (%18.6) semptomları vardı. Depresyon puan ortalaması hekimlerde ebelere göre anlamlı olarak daha yüksekti (p=0.039). Meslek gruplarının hepsinde DT ve D ile DASS alt boyutları arasında pozitif yönde ilişki vardı (r değerleri; hekimlerde 0.176 ile 0.462, ebelerde 0.226 ile 0.511, hemşirelerde 0.355 ile 0.528 arasında p<0.05).

Sonuç ve Öneriler: Çalışmaya katılan birinci basamak sağlık çalışanlarında (özellikle hekimlerde) orta ve şiddetli DT, D ve depresyon, anksiyete ve stres sıklığı yüksekti. Tükenmişliğin hastanın güvenliği ve bakım kalitesi üzerindeki etkisi unutulmamalıdır. Tükenmişlik, depresyon, anksiyete ve stresin iç içe kavramlar olduğu da göz önünde bulundurularak sağlık çalışanlarına mesleki tükenmişlik, stres ve baskılarla başa çıkma mekanizmalarıyla ilgili eğitimler ya da teşvik edici ödüller vererek, vb yollarla yeniden çalışma enerjisi kazandırma stratejileri geliştirilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Sözcükler: Tükenmişlik, Depresyon, Anksiyete, Stress, Sağlık çalışanı