Last modified: 2019-10-11
Abstract
Giriş ve Amaç: İnternet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte gençler arasında siber zorbalık, siber zorbalık mağduriyeti ve problemli internet kullanımı da artmıştır. Yaşanan bu durum ruhsal, fiziksel ve sosyal sorunlara yol açmaktadır. Araştırmamızda Tıp Fakültesi Dönem 1 öğrencilerinde siber zorbalık, siber mağduriyet ve problemli internet kullanımı sıklığı ile ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte yapılan araştırmanın evrenini Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 1 öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem seçilmemiş olup, 352 kişilik evrenin tümüne ulaşılması hedeflenmiş, ancak 272 kişiye ulaşılmıştır (%77,3). Veriler Mart-Nisan 2019’da çalışmaya katılmayı kabul eden öğrencilerin sözlü onamları alınarak gözlem altında toplanmıştır. Anket; kişisel bilgi formu, Üniversite Öğrencileri İçin Yenilenmiş Siber Zorbalık Envanteri ve problemli internet kullanımı formunu içermektedir. Siber zorbalık ve siber mağduriyet olmak üzere iki bölümden oluşan envanterin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. Envanterden 14 puan üzeri puan alanlar siber zorba/mağdur, 30 puandan yüksek puan alanlar problemli internet kullanan olarak değerlendirilmiştir. Analizlerde ki-kare testi yapılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan Dönem 1 öğrencilerinin %62,9’u kişisel bilgisayara sahiptir, ancak %89,0’ı internete cep telefonundan bağlanmaktadır. Günlük internette ortalama 3,51±1,90 saat zaman geçirmektedirler. Katılımcıların %88,2’si interneti sosyal ağları kullanmak, %87,9’u müzik dinlemek, %82,0’ı film izlemek, %77,2’si ders çalışmak, %65,8’i haber okumak, %65,4’ü alışveriş yapmak, %46,7’si oyun oynamak amacıyla kullanmaktadır. Kişilerin %59,2’si internette planladığından fazla zaman harcadığını ifade etmekte ve internet kullanımı %39,3’ünün uykusuna, %32,7’sinin ders başarısına ve %32’sinin günlük işlerine olumsuz etki etmektedir.
Siber zorba olma sıklığı %34,2, siber mağdur olma sıklığı %38,2, problemli internet kullanma sıklığı %39,7 olarak bulunmuştur. Siber zorba olma durumu; erkeklerde, sigara kullananlarda, internette günde 3 saatten fazla zaman geçirenlerde, sınıf ortalamasının altında ders başarısına sahip olanlarda, interneti oyun oynamak için kullananlarda, internet kullanımı nedeniyle uykudan ödün verenlerde, kendini yalnız hissedenlerde anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Siber mağdur olma durumu; erkeklerde, interneti oyun oynamak için kullananlarda, sigara kullananlarda, internette günde 3 saatten fazla zaman geçirenlerde, internet kullanımı arkadaş ilişkilerini olumsuz etkileyenlerde, kendini yalnız hissedenlerde anlamlı olarak daha fazla saptanmıştır. Problemli internet kullanma sıklığı; interneti ders çalışmak için kullananlarda, internette günde 3 saatten fazla zaman geçirenlerde, kendini yalnız hissedenlerde anlamlı olarak daha yüksektir. Ayrıca siber zorba olanlar anlamlı olarak daha fazla siber mağdurdur.
Sonuç ve Öneriler: Araştırmamız Tıp Fakültesi Dönem 1 öğrencilerinde siber zorbalık, siber mağduriyet ve problemli internet kullanımının yaygın ve ayrıntılı incelenerek önleme çalışmalarının yapılması gereken bir sorun olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Üniversite Öğrencileri İçin Yenilenmiş Siber Zorbalık Envanteri, problemli internet kullanımı, Tıp Fakültesi öğrencileri, siber zorbalık, siber mağduriyet