Font Size: 

GİRİŞ ve AMAÇ:Sağlıklı Hayat Merkezleri; birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirmek ve bu hizmetlere ulaşımı kolaylaştırmak amacıyla kurulan çok amaçlı yapılardır.!Eylül 2017’de açılmaya başlayan Sağlıklı Hayat Merkezlerinin bünyesinde; beslenme danışmanlığı, fiziksel aktivite, kadın ve üreme sağlığı, sigara bırakma polikliniği, kanser erken teşhis, tarama ve eğitim merkezleri (KETEM) gibi birimler yer almaktadır. Bu çalışmada bir Sağlıklı Hayat Merkezine başvuran hastaların özelliklerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.GEREÇ ve YÖNTEM:Araştırma tanımlayıcı tipte olup 01.03.2019-01.05.2019 tarihleri arasında bir Sağlıklı Hayat Merkezine başvuran 95 kişiden oluşmaktadır. Veriler 11 sorudan oluşan bir anket formunun katılımcılara yüz yüze görüşme yöntemi uygulanarak elde edilmiştir. Ankette 5 soru sosyodemografik özellikler, 6 soru ise Sağlıklı Hayat Merkezleri ile ilgili görüşlerle ilgilidir. Veriler SPSS programı ile değerlendirilmiş, analizlerde Ki-kare testi kullanılmış ve p değeri 0,05 olarak kabul edilmiştir. Gerekli kurum izni ve kişilerin onamları alınmıştır.BULGULAR:Katılımcıların %74,5’i kadın, yaş ortalaması 48,02±11,20 (en küçük:22, en büyük:75)’dir. %68,1’i lise ve üzeri eğitim seviyesinde, %48,9’u çalışmakta ve %92,4’ünün sağlık güvencesi bulunmaktadır. “Sağlıklı Hayat Merkezlerini kimden/nereden duydunuz?” sorusuna verilen cevaplar; Aile hekimi (%39,8), komşu/akraba/arkadaş (%39,8), diğer (kurumumuza gelerek bilgi verildi vb.) (%9,7), diğer sağlık kuruluşları (%6,5), sosyal medya (%3,2) vetelevizyon/gazete vb. (%1,1) şeklindedir. Sağlıklı Hayat Merkezlerini tercih etme nedenleri; tavsiye edilmesi (%47,4), yakın olması (%34,7), ücretsiz olması (%27,4), hizmetlerden memnun olunması (%27,4), tanıdık biri olması (%3,1) şekildedir. Poliklinik başvuru oranları sırası ile %41,1 KETEM, %26,3 aşı, %12,6 sigara bırakma, %11,6 diyetisyen, %10,5 üreme sağlığı, %5,3 çocuk gelişimi, %4,2 fizyoterapi, %3,2 psikolojik danışmanlık, %3,2 sağlıklı yaşlanma, %5,5 gebe bilgilendirme, sağlık okuryazarlığı, sosyal hizmet gibi diğer birimlerdenoluşmaktadır. %98,9’u aldıkları hizmetten memnun kaldıklarını belirtmişlerdir ve memnun kalma nedenleri; personelin güler yüzlü, nazik ve yardımsever olması (%78,9), ücretsiz olması (%51,6), ulaşımın kolay olması (%49,5), hijyenik olması (%45,3), randevu alma kolaylığı (%34,7) şeklindedir. Sigara bırakma polikliniğine başvuranların %83,3’ü bu hizmeti ücretsiz olduğu için tercih ettiklerini belirtirken, diğer birimlerde bu oran %48,1’dir (p:0,023). Üreme sağlığı polikliniğine başvuranların tamamı kurumun hijyenik olduğunu belirtmişken, diğer birimlere başvuranlarda bu oran %40,5’tir (p:0,001). Başvuranların tamamı Sağlıklı Hayat Merkezlerini başkalarına tavsiye edebileceklerini belirtmişlerdir.

SONUÇ ve ÖNERİLER: Çalışmamızdaki SHM örneğinde, tüm polikliniklerin aktif bir şekilde hizmet verdiği, başvuranların daha çok kadınlardan oluştuğu, hizmetin ücretsiz ve kurumun yakın olmasının başvuruda önemli olduğu, SHM’ye yönlendirme kısmında aile hekimlerinin ve kişinin kendi çevresinin etkili olduğu, medya aracılığı ile yönlendirilmenin daha az olduğu ve memnuniyet oranının çok yüksek olduğu görülmüştür. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi için SHM’lerin daha çok tanıtılması ve desteklenmesi faydalı olabilir.

Anahtar Kelimeler: sağlıklı hayat merkezi, halk sağlığı, koruyucu hekimlik