Giriş ve Amaç: Evde sağlık hizmetleri; bakım ihtiyacı olan bireylerin kendi evlerinde sunulan multidisipliner bir hizmettir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde artan yaşlı nüfusu ile birlikte yaşam kalitesinin sürdürülmesi isteği hemşirelik bakımına duyulan ihtiyacı arttırmaktadır. Evde sağlık hizmetlerinde evde bakım hemşirelerine duyulan ihtiyaç artmasına rağmen, halen lisans düzeyinde hemşirelik eğitimleri ağırlıklı olarak hastanelerde verilen bakıma odaklanmaktadır. Hemşirelik öğrencileri lisans eğitimlerinde ev ziyaretleri yapmadıklarında evde sağlık hizmetlerinde çalışacakları zaman öngöremeyecekleri bazı sorunlar yaşayabilir. Bu bağlamda bu çalışma, hemşirelik son sınıf öğrencilerinin ev ziyaretlerindeki gözlemlerine dayanarak evde sağlık hizmetlerine ilişkin görüşlerini değerlendirmek amacıyla planlandı.

Gereç ve Yöntem: Bu çalışma, nitel tanımlayıcı metodolojiden yararlanılarak İstanbul’da bir vakıf üniversitesinin son sınıf hemşirelik öğrencileri ile yapıldı. Öğrenciler 2017-2018 eğitim öğretim yılı güz döneminde Halk Sağlığı Hemşireliği Klinik Uygulama kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı üç farklı evde bakım merkezinde hemşireler ile birlikte yedi haftada toplamda yedi gün ev ziyareti yaptılar. Bu çalışmada öğrencilerin ev ziyaretlerinde, evde bakım hizmetlerine ilişkin gözlemleri incelenmek istendi. Öğrencilerin gözlemlerine dayanan veriler, yarı yapılandırılmış görüşme rehberi doğrultusunda yüz yüze derinlemesine bireysel görüşme tekniği kullanılarak toplandı. Amaçlı örnekleme yönteminin kullanıldığı çalışmada örneklem büyüklüğü veri doygunluk noktasına ulaşılana kadar katılımcılar ile görüşülmeye devam edildi ve çalışma sonunda toplamda 13 öğrenciye ulaşıldı. Görüşmeler 22 Aralık 2017-15 Ocak 2018 tarihleri arasında yapıldı. Kayıt altına alınan görüşmeler veri toplanmasının ardından yazılı hale getirilerek R package for Qualitative Data Analysis (RQDA) software’e yüklendi. Transkript edilen metinler kodlandı. Araştırmanın yapılabilmesi amacıyla Medipol Üniversitesi Etik Kurulundan (No:61) izin alındı.

Bulgular: Yaş ortalaması 21.53 ± 0.77 olan öğrencilerin 4’ü erkek 9’u kızdı. Görüşme sonucunda elde edilen analiz neticesinde katılımcıların evde bakım uygulamalarına ilişkin görüşleriyle ilgili (1) güvenlik, (2) bakım, (3) infeksiyon ve (4) kariyer planı olarak dört ana tema belirlendi. Katılımcılar güvenlik temasında transfer aracı ve evde bakım personelinin eve yalnız girmesiyle ilgili güvenlik sorunlarının olduğunu, bakım temasında hastaya ayrılan sürenin az olması, evde bakım çantasının yetersiz olması, ev ortamının bakımın kalitesini etkilediğini; infeksiyon temasıyla ilgili tıbbi atıkların uygun şekilde uzaklaştırılmaması, evde bakım personelinin el hijyenini sağlayabilecek uygun ortam olmaması ve evde bakım çantasının infeksiyona neden olabileceğini; kariyer planı temasında katılımcılar, evde bakım hizmetlerinin iş yükünün hastaneye göre daha az olması, gelirinin daha fazla olması, gece nöbetinin olmaması ve tedavi hizmetlerinin sürekliliği olmasından dolayı evde bakım hizmetlerinde çalışmayı tercih edebileceklerini; güvenlik, çalışma şartlarının zor olması, infeksiyon riski, hemşirelik bakım hizmetlerinin kapsamlı olmaması gibi nedenlerle evde bakım hizmetlerinde çalışmayı tercih etmeyeceklerini ifade etti.

Sonuç ve Öneriler

Evde bakım hizmetleri ile ilgili öğrenciler tarafından tanımlanan olumsuz durumlar evde bakım hizmetlerinin geliştirilmesi gereken alanları olarak karşımıza çıkmakta olup bu alanda çalışan ve karar verici konumunda olan kişiler için önemli bir bilgi kaynağıdır. Çalışma sonuçları ayrıca hemşirelik eğitiminde evde bakım hizmetlerine ilişkin uygulamalara daha fazla yer verilmesi gerekliliğini ortaya koymuştur.

Anahtar kelimeler: Ev ziyareti, Halk Sağlığı Hemşireliği Uygulamaları, Hemşirelik Öğrencileri