Giriş ve Amaç: Çocukluk çağı hastalıkları içinde önemli yer tutan ağız diş sağlığı sorunları sağlığı olumsuz yönde etkilemesi, yaşam kalitesini azaltması yanında önemli bir okula devamsızlık nedenidir. Bu çalışmada koruma ve tedavi planlamalarına rehber olmak üzere İstanbul ili Ataşehir, Beylikdüzü, Silivri ve Tuzla ilçelerinde ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin ağız diş sağlığı düzeyinin belirlenmesi ve sonuçların sosyodemografik özelliklerle ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel olarak planlanan bu çalışmada Sağlık Bakanlığı “Koruyucu Ağız Diş Sağlığı Programı” kapsamında 2017-2018 eğitim öğretim yılında ağız diş sağlığı taraması gerçekleştirilen 4.942 ilkokul birinci sınıf öğrencisine ait muayene verileri İl Sağlık Müdürlüğünden alınan izin doğrultusunda retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Okul ortamında abeslang kullanılarak gün ışığında yapılan muayene bulguları “Ağız ve Diş Sağlığı Çocuk Muayene Formu’na kaydedilmiştir. Süt ve daimi dişlerdeki dmf-t ve DMF-T (çürük, çürük nedeniyle kayıp, dolgulu diş) indeksi, çürük ve sonuçları prevalansı ile yüksek çürük riskine sahip bireylere dikkat çekmek amacıyla toplumun dmf-t oranının en yüksek olduğu üçte birlik bölümünün dmf-t oranı olan SCI (önemli çürük indeksi) değeri süt dişi dizisi için incelenmiştir. İstatistiksel analiz için SPSS 20 programı kullanılmış, frekans analizi, Pearson-kikare, Mann-Whitney U testi ve Kruskal Wallis testlerinden yararlanılmıştır. Anlamlılık düzeyi<0.05 olarak değerlendirilmiştir.

Bulgular: Öğrencilerin %95,2’si (n=4704) devlet okulunda, %4,8’i (n=238) özel okulda eğitim görmektedir.

Süt dişi dizisi dmf-t indeksi 3,12; çürük ve sonuçları prevalansı %64,7’dir. Daimi diş dizisi DMF-T indeksi 0,03; çürük ve sonuçları prevalansı %2,0’dır. Süt ve daimi diş dizisi birlikte değerlendirildiğinde çürük ve sonuçları prevalansı %64,9’dur. SCI değeri süt dişleri için 7,13’dür. Çalışılan yaş gurubunda daimi dişler büyük oranda sürmemiş olduğundan daimi dişlerle ilgili ayrıntılı çapraz değerlendirmeler yapılmamıştır.

Süt dişi dizisi dmf-t indeksi devlet okulu öğrencilerinde 3,22 (n=4704) iken, özel okul öğrencilerinde 1,29 (n=238) olup aralarındaki fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,05). Velinin eğitim düzeyinin ve öğrencinin diş fırçalama sıklığının artmasının dmf-t indeksini azalttığı görülmüştür (p<0,05). dmf-t indeksi kız öğrencilerde 3,00 (n=2391), erkek öğrencilerde 3,29 (n=2496) olup bu fark istatistiksel olarak anlamlıdır (p<0,05). Ankette "en son diş hekimine gitme nedeni” sorusuna cevap veren öğrencilerin % 56,8'i (n=2005) hiç gitmediğini belirtmiştir.

Sonuç ve Öneriler: Çürük ve sonuçları görülmeyen çocuk oranı %35,1 olup, bu oran 5-6 yaş grubu çocuklar için DSÖ 2000 yılı hedefi olan %50 ve 2020 yılı hedefi olan %80’in çok altındadır. Toplumda öncelikle ebeveynler, sağlık hizmeti sunucuları ve öğretmenleri hedefleyen ağız diş sağlığı farkındalığına yönelik kampanyaların yapılması, doğumdan itibaren çocukların ağız ve diş sağlığının takip edilmesi ve ağız diş sağlığına yönelik risk faktörlerinin belirlenerek, koruyucu ağız diş sağlığı hizmetlerinden yararlanmalarını sağlamaya yönelik düzenlemeler yapılmasının toplum ağız diş sağlığı düzeyinin arttırılması açısından önemli çalışmalar olduğu düşünülmektedir.

Anahtar kelimeler: Okul, ağız ve diş sağlığı, prevalans, dmf-t, önemli çürük indeksi.