Giriş ve Amaç: Ankara ili Çankaya ilçesindeki devlet ortaokullarının 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin obez çocuklara yönelik tutumlarını değerlendirmektedir.

Gereç ve Yöntem: Araştırma kesitseldir. Ankara Üniversitesi Etik Kurulu ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü izinleri alınmış, katılan öğrencilerden ve velilerinden imzalı onam formaları alınmıştır. Veriler 24 Eylül 2018-6 Aralık 2018 tarihleri arasında gözlem altında toplanmıştır. Örneklem, Büyüklüğe Orantılı Olasılıklı Küme (Probability Proportional to Size) yöntemiyle Ankara ili Çankaya ilçesinden seçilen 20 ortaokulda 2018-2019’da öğrenim gören 684 öğrencidir.

Veriler “Kişisel ve Sosyal Özellikler”, “Obez Çocuklara Yönelik Tutumlar ve Değerlendirmeler”, “Obezite ile İlişkili Deneyimler” başlıklarında topladığımız 40 soruluk “Veri Toplama Formu” ile toplanmıştır.

Verilerin analizinde SPSS11.5 paket programı kullanılmıştır. Öğrencilere ait tanımlayıcı özelliklerin sayı ve yüzdelik dağılımları incelenmiş; Mann Whitney U, Ki-kare, Kruskal-Wallis H ve Spearman Korelasyon testleri kullanılmıştır.

Bulgular: Araştırmaya Ankara ili Çankaya ilçesinde bulunan %45,8’i 6. sınıf, %54,2’si 7. sınıf öğrencisi olan 684 öğrenci katılmıştır. Yaş ortalaması 11.81±0,69’dir.

Bulgulara göre 10-13 yaşlarındaki öğrencilerde obeziteye yönelik ayrımcılık yaygındır. Erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre obez çocuklara yönelik tutum ve değerlendirmelerde daha olumsuz olduğu (p=0,000) ve beden farkındalıklarının düşük olduğu (p=0,000) gözlenmiştir. Yaşamının bir döneminde kendini şişman bulan öğrencilerin, bulmayanlara göre obeziteye karşı damgalama eğilimlerinde belirgin fark olmadığı (tüm p değerleri>0,05) görülmüştür. Ailesinde veya yakın arkadaş çevresinde obez kişi bulunduğunu belirten öğrenciler, bulunmadığını belirtenlere göre obeziteye karşı daha ayrımcı (tüm p değerleri<0,05) tavır sergilemiştir. Kendini “kilolu veya obez” olarak tanımlayanların, kendini “normal” ve “zayıf” tanımlayanlara göre obez çocuklara yönelik tutum ve değerlendirmeler sorularına farklı yanıt vermediği (tüm p değerleri>0,05) görülmüştür. Son bir ay içerisinde obez olmalarından dolayı incitici davranışlarla karşılaşanlarla karşılaşmayanlar arasında obez çocuklarla ilişkilere yönelik tutumlarda fark bulunmamıştır (tüm p değerleri>0,05). Dahası bu davranışlarla sık karşılaşanlarla nadir karşılaşanlar arasında da fark görülmemiştir (tüm p değerleri>0,05).

Sonuç ve Öneriler: 10-13 yaşlarındaki öğrencilerde obeziteye karşı ayrımcılık yaygın bulunmuş ve ilişkili olabilecek faktörler incelenmiştir. Ailesinde veya yakın arkadaş çevresinde obez kişi bulunan, kendisi obez olan, bunu yaşamında deneyimlemiş olan veya ayrımcılığa maruz kalanların obeziteye yönelik aynı şekilde hatta daha olumsuz algı ve tutumlar taşıdıkları görülmüştür. Bu bulgular, obeziteye yönelik damgalamanın, obezitenin kişilerin kendi tercihleri sonucu oluştuğu basmakalıp yaklaşımı ile ilişkili olduğu görüşünü desteklemektedir. Bu bağlamda, ergenlik dönemi obeziteye dayalı damgalamayla mücadele kapsamında eğitimler düzenlenmesi ve bu eğitimlerin basmakalıp yaklaşımları azaltıcı yönde hazırlanması önemlidir. Ciddi bir halk sağlığı sorunu olan obeziteye karşı yürütülen çalışmaların obeziteye yönelik ayrımcılığa ve damgalamaya yol açmayacak bir dil ve yaklaşımla yürütülmesi gereklidir.

Anahtar Sözcükler: Çocuklarda obezite, obezite damgası, obezite ayrımcılığı, okul sağlığı