SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA İNFLUENZA AŞISI YAPTIRMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Giriş: İnfluenza hastalığı bütün dünyayı etkileyen influenza isimli virüsün neden olduğu bulaşıcı akut bir solunum yolu hastalığıdır. İnfluenza tüm dünyada morbidite, mortalite ve iş gücü kaybına neden olmaktadır. Sağlık çalışanlarının influenzadan korunmaları kendi sağlıkları açısından önemli olduğu kadar bakım verdikleri hastalara bulaştırmamaları ve iş kaybına neden olmaması açısından da büyük önem taşır. Hastalık Korunma ve Kontrol Merkezi influenzadan korunmak için en etkili yolun her yıl aşı yaptırmak olduğunu belirtmektedir. Sağlık çalışanlarında aşı yaptırmayı etkileyen faktörleri tespit etmek hangi alanlara müdahale ederek aşı oranlarını arttırabileceğimiz konusunda karar vericilere yol gösterecektir.

Amaç: Bu çalışmanın amacı sağlık çalışanlarında influenza aşısı yaptırmayı etkileyen faktörleri değerlendirmektir.

Gereç ve yöntem: Araştırmanın etik kurul onayı alınmıştır. Çalışma kesitsel bir araştırmadır. Araştırma bir üniversite hastanesinde sağlık çalışanlarında yapılmıştır. Araştırmanın örnek büyüklüğü 4000 sağlık çalışanın bulunduğu Üniversite Hastanesinden %95 güven aralığı, %5 hata payı, %50 sıklıkla 351 kişi olup %10 yedek ile en az 386 kişi olarak hesaplanmış ve çalışan listesinden basit rastgele yöntemle seçilen 400 sağlık çalışanına ulaşılması hedeflenmiştir. Ocak 2019 ile Nisan 2019 tarihleri arasında ulaşılabilen ve araştırmaya katılmayı kabul eden sağlık çalışanlarına sosyodemografik özelliklerinin ve aşı hakkındaki tutum ve düşüncelerinin sorulduğu 21 soruluk anket uygulanmıştır.

Bulgular: Çalışmaya 232 sağlık çalışanı katılmıştır (Ulaşma oranı %58). Araştırmaya katılanların % 68.5’i kadın, %55.6’sı evli, %19’u evde 5 yaş altında bir çocukla yaşamakta, %12’si evde 65 yaş üstü yaşlı ile beraber yaşamakta, %50.9 hekim , % 26.3’ü hemşire ve %22.8’i diğer sağlık çalışanıdır. Çalışanların %51.3’ü mesai, %48.7’si nöbet, nöbet mesai beraber ve vardiya çalışma düzeni ile çalışmaktadır. Araştırma grubunun %56.5’i aşının faydalı olduğunu düşünmekte, %61.2’si aşıyı başkalarına önermekte, %63.8’i aşıyı güvenli bulmakta ve %33.0’ü gelecek sezon aşı yapmayı düşünmektedir. Sezonda aşı yaptıran kişi sayısı 23 olup aşı kapsayıcılığı %9.9 olarak bulunmuştur.  Yapılan analizlerde daha önce aşı yaptırmış olanların daha önce yaptırmamış olanlardan (OR:4.8 GA:% 95 2.8-8.3) ve doktorların diğer meslek gruplarından (OR:4.9 GA:%95 2.7-8.9) daha fazla influenza aşısı yaptırdıkları tespit edilmiştir. (p<0.05)

Sonuç ve öneriler: Aşı kapsayıcılığı %9.9 olarak bulunmuş olup ülkemizde yapılan çalışmalarla benzer şekilde düşük bulunmuştur. Aşı yaptıranlarının çoğunluğunu doktorlar oluşturmaktadır ve hiçbir hemşire aşı yaptırmamıştır. Araştırma grubunun %56’sı aşıyı faydalı bulmakta olup bu oran sağlık çalışanları için düşük bir orandır. Daha önce aşı yaptıranların bu senede aşı yaptırdıkları ve aşısı faydalı buldukları tespit edilmiştir. Aşı bilgilendirmelerini artırılarak sağlık çalışanlarının influenza aşısı hakkındaki olumsuz tutum ve düşünceleri azaltılabilir ve aşılanma oranları arttırılabilir.

Anahtar sözcükler: Bağışıklama, İnfluenza aşısı, Sağlık çalışanları