Last modified: 2019-10-03
Abstract
Giriş ve Amaç: DSÖ tarafından “hastalıklardan korunma, tanı, tedavi ve sağlığın sürdürülmesinde de kullanılan, farklı kültürlere özgü teori, inanç ve tecrübelere dayalı izahı yapılabilen veya yapılamayan bilgi, beceri ve uygulamalar bütünüdür” şeklinde tanımlanan Geleneksel, Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp (GETAT) Uygulamaları, yayınlanan bir yönetmelik ile ülkemizde resmi olarak kabul görmüştür. Ancak GETAT uygulamaları ile ilgili en önemli sorun bu yöntemlere ilişkin yeterli bilimsel kanıtların olmamasıdır. Bu araştırma ile asistan ve intern hekimlerin GETAT’a ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: : Kesitsel tipteki bu araştırmanın evrenini bir tıp fakültesi hastanesindeki 174’ü asistan ve 86’sı intern hekim 260 kişi oluşturmuştur. Örneklem seçilmemiş olup; evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiş ve katılımcıların %85’ine ulaşılmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından literatüre dayalı olarak hazırlanan soru formuyla, gözlem altında anket yöntemiyle toplanmıştır. Ankette, katılımcılara GETAT yöntemlerine ilişkin bilgileri, tutumları ve bu yöntemleri uygulayıp uygulamadıkları sorulmuştur; tutum puanları hesaplanmıştır. Verilerin analizinde Kolmogorov-Smirnov, Ki-Kare, Student t, Tek Yönlü ANOVA Testleri, Pearson ve Spearman Korelasyon analizleri kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Araştırma için ilgili tıp fakültesi dekanlığından izin ve Sosyal Bilimlerde İnsan Araştırmaları Etik Kurulu’ndan onay alınmıştır.
Bulgular: Araştırmaya katılan hekimlerin %38,7’si asistan, %61,3’ü interndür. Asistanların %2,9’u GETAT yöntemleri ile ilgili sertifikasız, %2,2’si sertifikalı, internlerin ise %4,7’si sertifikasız bir eğitime katılmıştır. Asistanların %12,6’sının, internlerin %5,8’inin GETAT yönetmeliği hakkında bilgisi vardır. Hekimlerin GETAT yöntemlerinden en çok bildikleri sırasıyla; diyet, akupunktur, masaj, hacamat, sülük ve meditasyon iken; Sağlık Bakanlığınca onaylı olanlardan en çok bildikleri sırasıyla; akupunktur, hacamat, diyet, masaj, sülük, fitoterapi ve ozondur. Son bir yıl içerisinde tedavi gerektiren hastalık geçirenlerde GETAT tutum puanı daha yüksektir (p=0,023). GETAT tutum puanı yüksek olan hekimlerin kendilerine ve hastalarına GETAT uygulama oranı daha yüksektir (p=0,016, p<0,001). Kronik hastalığı olanların %27,8’i, kronik hastalığı olmayanların ise %11,8’i kendine GETAT uygulamıştır (p=0,013). Düzenli ilaç kullananların %26,7’si, kullanmayanların ise %12,5’i kendine GETAT uygulamıştır (p=0,044). Hekimlerin %62,4’ü tıp eğitimi, %54,5’i asistanlık eğitimi sırasında GETAT yöntemleri hakkında bilimsel eğitim verilmesini istemiştir.
Sonuç: Hekimlerin GETAT ile ilgili bilgi düzeyleri ve tutum puanları düşük olup; bu yöntemlere sorgulayıcı yaklaşmaktadırlar. Kendi sağlık sorunları olan hekimlerde tutum puanı daha yüksek olup; kendilerinde ve hastalarında GETAT yöntemlerini uygulamaya daha yatkındırlar. Hekimlerin yarısından fazlası bu konuda eğitim almayı istemektedirler. Hekimlerin GETAT konusunda bilgilendirilmesi ve bu yöntemlerin bilimsel olarak daha fazla incelenmesi yararlı olacaktır
Anahtar Kelimeler: Asistan hekim, İntern hekim, GETAT, Geleneksel Tıp, Tamamlayıcı Tıp