Giriş ve Amaç: Kronik hastalıklar başta olmak üzere birçok olumsuzluğa yol açabilen obezite, tüm dünyada giderek artan bir sorun haline gelmektedir, 15-49 yaş kadınlar da obezitenin sık görüldüğü gruplardan biridir. Öte yandan obezite gerek doğrudan gerekse ortaya çıkabilecek komplikasyonları nedeniyle yaşam kalitesini de olumsuz etkileyebilmektedir. Bu çalışmada, Kayseri ili Talas ilçe merkezindeki 15-49 yaş kadınlarda obezite durumu, etkileyebilecek faktörler ve obezitenin yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırmanın evrenini Talas ilçesindeki 4 Aile Sağlığı Merkezi’nde (ASM) kayıtlı 15-49 yaş kadınlar oluşturmaktadır, çalışma verileri 2014 yılında toplanmıştır. 2008 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmasında 15–49 yaş grubu kadınlarda % 24 olarak tespit edilmiş olan obezite sıklığı göz önüne alınarak, Pass programında yapılan hesaplamaya göre (p=0,24, d=0,05, α=0,05) en az 284 kadının örnekleme alınması gerektiği hesaplanmıştır. Her ASM’den kura ile birer aile hekimi seçilmiş ve bu aile hekimlerine kayıtlı kadınlardan (820 ile 1168 arasında değişmekte) Rastgele Sayılar Tablosu kullanılarak belirlenen 100’er kişi olmak üzere toplam 400 kişi örnekleme alınmıştır. Araştırmaya alınan kadınlar telefonla aranarak randevu verilmiş, görüşmeyi kabul etmeyen ve ulaşılamayan kadınların (42 kişi) yerine listelerden yedek kişiler alınmıştır.

Veriler; kadınların tanımlayıcı özellikleri, beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivitelerini içeren bir anket formu ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılarak yüzyüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Boy uzunluğu ve ağırlık ölçümü araştırmacılar tarafından yapılarak BKİ değerleri hesaplanmıştır. Verilerin analizinde ki-kare ve t testleri kullanılmış olup, p<0.05 değerleri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir.

Çalışma, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurulunun onayı, Kayseri Halk Sağlığı Müdürlüğünün resmi izni ve katılan kişilerin olurları alınarak yürütülmüştür.

Bulgular: Araştırmaya katılan kadınların yaş ortalaması 31.1 ± 8.6 yıl, ortalama Beden Kütle İndeksi (BKİ) değeri ise 25.0 ± 4.8 kg/m² olarak bulunmuştur. Buna göre, kadınların  % 48.8’inin hafif şişman/obez olduğu (%32.3’ü hafif şişman, %16.5’i obez) tespit edilmiştir. Obezite oranı; 35 yaşından büyük, eğitimi düşük, çalışmayan, 4 ve daha fazla doğum yapmış, kronik hastalıklı, sağlık durumlarını orta veya kötü olarak niteleyen ve sigara içip bırakmış olan kadınlarda daha yüksektir (p<0.05).  Hafif şişman/obez olan kadınların; fiziksel fonksiyonellik, fiziksel rol sınırlamaları, genel ruh sağlığı ve duygusal rol sınırlamaları boyutlarındaki yaşam kalitesi puan ortalamaları normal BKİ’lilere göre anlamlı şekilde düşük bulunurken, bedensel ağrı boyutu puan ortalamasının ise daha yüksek olduğu bulunmuştur.

Sonuç ve öneriler: Talas ilçesindeki 15-49 yaş kadınların yaklaşık yarısında hafif şişmanlık veya obezite mevcut olup, bu durumun kadınların yaşam kalitesini de olumsuz etkilediği tespit edilmiştir.  Özellikle ileri yaşta, eğitim seviyesi düşük ve fazla sayıda doğum yapmış olanlar başta olmak üzere kadınlara obezitenin önlenmesi ya da azaltılmasına yönelik eğitimler verilirken, obezite sorunu olanların da yaşam kalitelerini artırmaya yönelik programlar planlanmalıdır.

Anahtar kelimeler: 15-49 yaş kadın, obezite, yaşam kalitesi, SF-36