Giriş ve amaç Bu çalışma Şırnak il merkezinde 4 Nolu ASM bölgesinde yaşayan 12-59 aylık çocuklardaki malnütrisyon sıklığı ve çocukların büyüme gelişme durumunu etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Yöntem: Tanımlayıcı tipteki çalışma Ocak 2018 tarihinde ASM sorumlu hekiminin onayı alınarak yapılmıştır. Şırnak il merkezinde 4 nolu ASM bölgesinde 12-59 aylık 800 çocuk kayıtlı olup sistematik örneklem ile 200 çocuk araştırmaya alınmıştır. Her çocuğun annesi ya da bakıcısı ile aynı zamanda aile sağlığı elemanı olarak çalışan araştırmacı tarafından ASM de görüşülüp sözlü onam alındıktan sonra anket uygulanmış, her çocuğun boyu ve ağırlığı ASM de bulunan boy-kilo ölçer ile ölçülerek DSÖ kriterlerine göre persentilleri hesaplanmıştır.

Bulgular: Araştırmaya alınan çocukların %77.0 si müstakil evde, % 4,5’i gecekonduda ikamet ediyor. Hepsinin evlerinde şebeke suyu banyo ve tuvalet bulunmaktadır. Çocukların %45’inin annesi % 15’inin babası okuryazar değil, %99,5’inin annesi ev hanımıdır. Ailelerinin % 53’ünün gelir durumu annesinin/bakan kişinin ifadesine göre kötüdür. Çocukların %43,5’inin anne babası akraba evliliği yapmıştır(%24,5 birinci derece %19’u ikinci derece akraba). Çocukların % 20 sinin en az 6 kardeşi vardır. Çocukların %88’i en az 4 ay anne sütü almış, % 6’sı hiç anne sütü almamıştır. Çocukların % 73’ü 4. aydan sonra, % 21’i 6. Aydan sonra ek gıda almaya başlamıştır. Çocukların % 86’sı tam aşılı, %12,5’i eksik aşılıdır.  Çocukların boy persentiline göre  %29,5’i 3 ten az (kısa boylu), %3,5’i ise 97’nin üzerinde (uzun)dur. Çocukların kilo persentili %18,0’inin 3’ten az (zayıf) ,%2’inin ise 97’nin üzerinde (kilolu)dur. Boy persentili 3’den az olan 59 çocuğun % 44’ünde (26 kişi) kilo persentili de 3’ün altındadır(kavruk). Çocukların yaş grubuna göre boy persentilleri 3 ve altında olanlar sırasıyla; 12-24 ayda %25, 25-36 ayda %18,4, 37-48 ayda %42,9 ve 49-60 ayda %48,5dir. Aynı yaş grubuna göre kilo persentili 3 ve altında olanlar ise sırasıya %9,6, %18,4, % 19,0 ve %24,2 dir. Çocukların % 65,5’i son 1 ayda ishal olmuştur.

Sonuç ve Öneriler: Şırnak 4 Nolu ASM bölgesinde hem boy persentili hem kilo persentili değerlendirildiğinde 12-59 aylık çocukların büyüme gelişme düzeyleri yetersizdir.  Birinci basamakta bebek ve çocuk izlemlerinin etkin yapılması anne babalarına sağlık eğitimi verilmesi önemlidir.