Giriş ve amaç: Çalışmada Van Vali Alipaşa Mesleki Eğitim Merkezi’ne devam eden gençlerin boyun eğici davranışlar açısından değerlendirilmesi ve etkileyen faktörlerin saptanması amaçlanmaktadır.

Materyal ve metodlar: Kesitsel tipte olan bu çalışmanın yapılabilmesi için Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurulu’ndan ve Tuşba İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nden izin alınmıştır. Evreni Van Vali Alipaşa Mesleki Eğitim Merkezi’nde 2015-2016 öğretim döneminde çıraklık eğitimi alan, 15-22 yaş aralığındaki 260 genç oluşturmaktadır. Örneklem seçilmeyerek evrenin tamamına ulaşılmaya çalışılmıştır. Çalışma hakkında bilgi verildikten sonra katılmayı kabul eden 240 öğrenciye anket formu uygulanmıştır. Verinin toplanmasında araştırmacılar tarafından geliştirilen anket formu ve Boyun Eğici Davranışlar Ölçeği kullanılmıştır. Boyun Eğici Davranışlar Ölçeği(BEDÖ), 5’li Likert tipi puanlama esasına göre değerlendirilmektedir. Alınabilecek en düşük puan 16, en yüksek puan 80’dir. Ölçekten alınan puanın yüksekliği bireyin daha fazla boyun eğici sosyal davranışa sahip olduğuna işaret etmektedir. Çalışmanın bağımsız değişkenleri sosyodemografik özellikler, iş kazası yaşama, şiddete maruz kalma, mobbinge maruz kalma durumları iken; bağımlı değişkeni Boyun Eğici Davranışlar Ölçeği’nden alınan puan olarak kabul edilmiştir. Verilerin analizi SPSS 22.0 istatistik programı ile yapılmıştır. Kategorik değişkenlerin karşılaştırılmasında ki-kare testi, iki gruplu sürekli tip bağımsız değişkenlerde parametrik test koşulları sağlanıyorsa; iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi, sağlanmıyorsa; Mann-Whitney U testi kullanılmış, elde edilen ölçek puanının evren ortalaması ile karşılaştırılmasında One Sample t test yapılmıştır. Normal dağılıma uygunluğun değerlendirilmesinde Kolmogorow Smirnov testi kullanılmıştır.

Sonuçlar: Katılımcıların %15.4’ü kadın, %84.6’sı erkektir. Erkekler kadınlara göre daha erken yaşta çalışmaya başlamıştır(p<0.001). Katılımcıların %36.5’i daha önce bir iş kazası geçirdiğini ifade etmiştir. İş kazası geçirme erkeklerde kadınlara göre daha yüksektir(p=0.01). Katılımcıların %23.6’sı aile içinde, %21.4’ü arkadaş çevresinde, %38.8’i ise çalıştıkları iş yerinde şiddete maruz kaldığını belirtmiştir. %29.2’si iş yerinde sözel şiddete, %10.0’ı mobbinge ve %9.1’i fiziksel şiddete maruz kaldığını belirtmiştir. Katılımcıların Boyun Eğici Davranışlar Ölçeği puan ortalaması 44.3±11.4’tür. 2004-2010 yılları arasında benzer yaş grubunda yapılan çalışmalarda saptanan BEDÖ puanları evren ortalaması olarak kabul edilmiştir. Katılımcıların BEDÖ puan ortalaması evren ortalamasından yüksektir(p<0.001). Aile içinde şiddet gördüğünü ifade edenlerde görmediğini ifade edenlere göre BEDÖ puanı daha yüksektir(p=0.03). İş yerinde mobbinge maruz kalanlarda kalmayanlara göre BEDÖ puanları daha yüksektir(p=0.03). İş kazasına maruz kalma ile BEDÖ puanları arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır.

Tartışma ve Öneriler: Van Vali Alipaşa Mesleki Eğitim Merkezi’ne devam eden gençler arasında üç kişiden biri en az bir iş kazası geçirmiştir. Katılımcılar arasında topluma göre daha fazla boyun eğici davranış gözlenmiştir. Çalışan gençler hak ve sorumlulukları konusunda bilinçlendirilmeli, toplumda bu konuda farkındalık arttırıcı çalışmalar yapılmalıdır.

Anahtar kelimeler: Mesleki eğitim merkezi, çalışan genç, boyun eğici davranış.