Giriş ve Amaç: Bu çalışmada, Balıkesir il merkezinde yaşayan 18 yaş ve üzeri kişilerin sağlık algısı ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları (SYBD) düzeyi ve bunlarla ilişkili olabilecek değişkenleri belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel olarak planlanan bu çalışma Eylül 2019 döneminde, Balıkesir’in merkez mahallelerinde yaşayan 18 yaş ve üzeri bireylerde yürütülmüştür.  Örnek büyüklüğü hesaplanırken, çalışmada birden fazla bağımlı olduğundan%50’lik prealans alınıp, %5 sapma ve %95 güven düzeyi ile 56.150’lik evrenden 382 kişi hesaplanmış olup, 401 kişide çalışma yürütülmüştür. Çalışma öncesi Balıkesir Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 2019/106 karar no’lu 28.08.2019 tarihli etik kurul izni alınmıştır. Araştırmada çok aşamalı küme örneklem yöntemi kullanılmıştır. Sekiz kişiden oluşan intörn ekibi, lüteratüre dayalı önceden oluşturulmuş anket formu kullanarak, yüz yüze görüşme tekniği ile veri toplamışlardır. Çalışmanın bağımlı değişkenlerini sağlık algısı ölçeği toplam puanı (SAÖ), sağlıklı yaşam biçimi davranışları toplam puanı (SYBDÖ) ve genel sağlık durumu algısı (beyana dayalı) oluşturmaktadır. Bağımsız değişkenler arasında sosyodemografik değişkenler, sağlık durumu özellikleri, yaşam tarzı alışkanlıkları yer almaktadır.

Analizlerde kategorik verilerde Ki Kare testi uygulanmıştır. Değişkenlerin normallik dağılımına göre uygun testler kullanılarak tek değişkenli analizler yapılmış olup anlamlı çıkan değişkenler için Binary Lojistik /Lineer Lojistik regresyon analizleri uygulanmıştır. Tip 1 hata değeri p<0,05 kabul edilmiştir.

Bulgular: Çalışmaya katılanların yaş ortalaması 40,11±6,3 olup %51,1’ini erkekler oluşturmaktadır. SAÖ toplam puanı 49,2 ± 6,0, SYBDÖ toplam puanı 128,0 ± 22,5 bulunmuştur.

Çalışmaya katılanların %61,0’ı bazen kendilerine zaman ayırdıklarını, %44’ü bazen/nadiren kişisel bakımlarına önem gösterdiklerini, %42,0’ı beslenmelerinin orta/kötü düzeyde olduğunu, %23,0’ı uyku düzenlerinin kötü/çok kötü olduğunu, %78,0’ı haftada iki veya daha az gün egzersiz yaptığını, %43,0’ı günde 4 saat ve üzeri zamanı ekran başında geçirdiğini belirtmiştir.

İleri analizlerde sağlık algısı (SAÖ) eğitim düzeyi lise ve üzeri olanlarda,  yakın çevresi ile olan ilişkisi iyi olanlarda, kronik hastalığı olmayanlarda, herhangi bir sağlık sorununda ilk başvurulan çözüm aracı geleneksel tedavi olmayanlarda,  sigara içmeyenlerde ve yaşamının en çok geçtiği yer kent olanlarsa daha yüksek bulunmuştur. 
Sağlıklı yaşam biçimi davranışları (SYBDÖ) eğitim durumu lise ve üzerinde olanlarda,  2 ve daha az çocuğu olanlarda, kendine zaman ayıranlarda, uyku düzeni iyi olanlarda, egzersiz yapanlarda, dış görünüşlerinden memnun olanlarda daha iyi bulunmuştur.

Sonuç ve Öneriler: Çalışmamızda sağlıklı yaşam davranışları ölçeğinden alınan puan Türkiye’de yapılan çalışmalara benzer bulunmuştur. Kişilerin kendilerine ayırdıkları zamanı artırmaya teşvik edilip; hobi, egzersiz, sağlıklı yaşam gibi aktivitelere özendirilmelidir. Uyku hijyeni hakkında eğitimler verilip bireylerin uyku düzeni iyileştirilmelidir. Sağlık kurumları dışındaki yerlerden sağlık hizmeti arayışının engellenmesi için toplumun sağlık okuryazarlığı arttırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Sağlıklı yaşam biçimi, sağlık algısı, genel sağlık durumu