Giriş ve amaç;

Kadavra ile yapılan uygulamalar aslında sağlık çalışanı adayının ilk defa mesleki anlamda insan bedeniyle karşılaştığı yerdir. Yapılan çalışmalarda anotomi dersinin anlatılması sonrası yapılan kadavra üzerinden eğitimlerin, öğrenmeyi kolaylaştırdığı bulunmuştur.  Ancak ülkemizde sağlık çalışanlarının eğitiminde önemli bir yeri olan kadavra rakamlarımız Türk Anatomi ve Klinik Anatomi Derneği 2013 yılı verilerine göre 180 adet olarak açıklanmıştır. Her üniversitemizde kadavra mevcut olmadığı için, öğrencilerimizin bir kısmı ne yazık ki eğitimlerini kadavra görmeden bitirmekte, eğitimleri ve mesleksel becerileri olumsuz etkilenmektedir. Bu çalışmada eğitim süreçleri boyunca kadavra faktöründen etkilenen Pamukkale Üniversitesi Diş hekimliği fakültesi, FTR ve Hemşirelik yüksekokulu 1. sınıf öğrencilerinin kadavra bağışı hakkındaki tutum ve davranışları ile bunları etkileyen faktörleri tespit etmek amaçlanmaktadır.

Gereç ve yöntem:

Çalışmamız kesitsel tipte bir çalışma olup, evrenimizi 2018-2019 eğitim öğretim yılında eğitim gören toplam 460 1. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Örneklem hesabına gidilmeden evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiştir. Etik kurul onamı alınmıştır.

Veriler literatür taranarak hazırlanan anket formu aracılığıyla, anatomi asistanları tarafından dönemin son anatomi laboratuvar uygulama dersinde toplanmıştır. Anket formu öğrencilerin sosyo demografik özelliklerini, anatomi dersi ve uygulaması hakkındaki düşüncelerini, kadavra bağışçısı olma durumu ile bu kararını etkileyen faktörleri sorgulayan toplam 27 sorudan oluşmaktadır.

Veriler SPSS 21.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiş olup, tanımlayıcı istatistiklerde isimsel değişkenlerde sayı ve yüzdeler, sayısal değişkenlerde ortalama ve standart sapmalar verilmiştir. Kadavra bağışı hakkındaki tutum ve davranışını etkileyen faktörlerin incelenmesinde, isimsel verilerin karşılaştırmasında ki kare testi kullanılmıştır.

Bulgular:

Çalışmamıza 401 öğrenci katılmış olup, ulaşılabilirlik hızımız % 87,17’dir. katılan öğrencilerin %71,1’i kadındır. Yaş ortalaması 19,9±1,5 olarak bulunmuştur. Öğrencilerin %81,3’ünün okuduğu bölümü kendi isteğiyle yazdığı, %67,8’inin anatomi dersi seçmeli ders olsa seçmek isteyeceği bulunmuştur. Bir yıl boyunca aldıkları anatomi dersini teorik açıdan yeterli bulanların oranı %54,9, kısmen yeterli bulanların oranı %13,0 olarak bulunmuşken, bu oranlar laboratuvar uygulamaları için sırasıyla %51,1 ve %4,0 olarak bulunmuştur. Eğitim aşamasında kadavra ağırlıklı bir uygulama isteyenler %94,8 olarak bulunmuştur.

Kadavra bağışı ile ilgili sorular incelendiğinde öğrencilerin %2,2’sinin kadavra bağışı yaptığı, %23,9’unun bağış yapma düşüncesi olduğu saptanmıştır. Bu kararında etkili olan ilk üç faktör sırasıyla bedeninin başkası tarafından diseke edilmesini istememek (%25,1), dini nedenler (%14,8) ve sahipsiz kişi olarak algılanmak istememek (%14,4) olarak bulunmuştur. Öğrencilerin %27,2’si kadavra bağışı hakkında araştırma yaptığını ve bu konuda yeterli bilgi aldığını belirtmiştir.

Kadavra bağışını etkileyen faktörlerin tespit edilmesinde kadavra bağışı yapan ve yapmak isteyen öğrenciler kadavra bağışçısı olarak değerlendirilmiş ve bağımlı değişken olarak alınmıştır. Kadavra bağışçısı olmayı etkileyen faktörler olarak, uygulama dersini yetersiz bulma, kadavra bağışı hakkında araştırma yapma ve anatomi dersini seçmeli ders olsa da seçmek isteme durumu bulunmuştur. Yaş, cinsiyet, ailede kadavra bağışçısı olma durumlarının kadavra bağışçısı olmayı etkilemediği bulunmuştur.

Sonuç ve öneriler:

Sonuç olarak; PAÜ Diş Hekimliği Fakültesi, FTR Yüksekokulu ve Hemşirelik bölümleri dönem 1 öğrencilerinde kadavra bağışı az olmasına rağmen bağışçı olmayı düşünenlerin sayısının fazla olması bizlere öğrencilerimize bağışın önemini iyi aktarabilirsek kadavra bağışının artacağını göstermektedir.

Anahtar kelimeler: Kadavra bağışı, Anatomi, Eğitim

Çıkar ilişkisi: Yazarlar çıkar ilişkilerinin olmadığını beyan ederler.