Amaç: Bu çalışmanın amacı Balıkesir’de yaşayan Suriyeli mültecilerde sağlık hizmet kullanımı ve memnuniyetinin iyilik hali ve yaşam kalitesine etkisini belirlemektir.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki çalışmanın evrenini Balıkesir İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne başvuran Suriyeli mülteciler oluşturmaktadır. Araştırma için gerekli minimum örnek büyüklüğü Epi Info 7.2 programında %50 prevalans, %95 güven düzeyi, %4 sapma ve %15 yedekle 690 olarak hesaplanmış, Balıkesir İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne başvuran,  araştırmaya kabul kriterlerine uyan 714 mülteci araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmanın bağımlı değişkenleri mültecilerin iyilik hali ve yaşam kalitesidir. Veri Kişisel Bilgi Formu, Dünya Sağlık Örgütü İyilik Hali Ölçeği (WHO 5) ve Yaşam Kalitesi Ölçeği kısa formu (SF 36) kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Veri analizinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, bağımsız gruplarda ortalamaların karşılaştırılmasında Student’s t testi, Bonferroni düzeltmeli tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Sağlık hizmet kullanımı ve memnuniyetinin iyilik hali ve yaşam kalitesi ile ilişkisinin değerlendirilmesinde çok değişkenli lineer regresyon analizinden yararlanılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0.05 kabul edilmiştir.  Çalışmanın yürütülebilmesi için Balıkesir Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğünden (08.06.2018 tarih E.15128 sayılı) ve Balıkesir Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulundan onay alınmıştır (30.01.2019 tarih, 2019/15 sayılı).

Bulgular: Araştırma grubunun %86.8’i 15-44 yaş grubundadır, %61.9’u kadındır, %78.2’si beş yıl ve daha az eğitimlidir, %68.1’i evlidir, %23.7’si iş aramaktadır, %48.8’i gelirinin giderini karşılamadığını belirtmektedir. Türkiye’de beş yıl ve daha uzun süredir yaşayanların oranı %17.9’dur. Son bir ayda sağlık sorunu yaşayan ve sağlık kurumuna başvuran mültecilerin oranı sırasıyla %59.9, %48.6’dır. Sağlık kurumuna başvuranlardan hastaneye başvuranların oranı %67.7’dir. Sağlık hizmetlerinden memnun olduğu belirtenlerin oranı ise %79.8’dir. Mültecilerin WHO 5 toplam puan ortalaması 13.38±7.25’dir, %42.0’ının depresif durumu söz konusudur. Mültecilerin SF 36 fiziksel fonksiyon, fiziksel rol, emosyonel rol, enerji, ruh sağlığı, sosyal işlev, ağrı ve genel sağlık alt boyutlarından aldıkları puan ortalamaları sırasıyla 71.83±30.66, 65.86±36.74, 64.11±36.41, 62.67±25.04, 65.10±20.21, 65.60±27.65, 72.84±27.51, 65.70±23.69’dur. Çok değişkenli lineer regresyon analizinde son bir ayda sağlık hizmet kullanımın ve memnuniyetinin iyilik hali ile ilişkili olmadığı saptanmıştır. Son bir ayda hastaneye başvuruda artışın yaşam kalitesinin ruhsal ve genel sağlık alanlarını negatif etkilediği, sağlık hizmetlerinden memnuniyetin ise yaşam kalitesinin enerji, ruhsal sağlık ve ağrı alanlarını pozitif etkilediği belirlenmiştir.

Sonuç: Mültecilerin sağlık hizmet kullanımı ve memnuniyeti iyilik halini etkilemediği buna karşın artan hastane başvurusunun ruhsal ve genel sağlık algısını kötüleştirdiği, sağlık hizmetlerinden memnuniyetin ise enerji, ruhsal sağlık ve ağrı alanında yaşam kalitesinde iyiliği arttırdığı saptanmıştır.

Anahtar kelimeler: Suriyeli mülteciler, sağlık hizmet kullanımı, yaşam kalitesi, iyilik hali.