Last modified: 2019-09-10
Abstract
Giriş ve Amaç
Otizm, doğuştan gelen ve belirtileri yaşamın ilk üç yılında kendini gösteren bir gelişimsel yetersizlik ve nörolojik bozukluktur. Otizmin sıklığı net olarak bilinmemektedir, yapılan çalışmalar her 68 çocuktan 1’inin otizmden etkilendiğini göstermektedir.Amacımız İstanbul’da bir Kamu Üniversite Hastanesi’nde hasta çocuk polikliniğine getirilen 0-6 yaş arası çocukların ebeveynlerinde otizm bilgi düzeyi ve farkındalığının ölçülmesidir.
Gereç ve Yöntem
Tanımlayıcı tipteki araştırmamızda 18-22 Şubat 2019 tarihleri arasında 0-6 yaş arası çocuklarını hasta çocuk polikliniğine getiren ,ortalama açılan günlük poliklinik kayıtlarına göre 250 ebeveyne ulaşılması planlanmıştır.Çalışmaya katılmayı kabul eden 110 gönüllü ebeveyn ile anket doldurulmuştur. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurulu’ndan etik onay ve hastaneden kurum izni alınmıştır.43 sorudan oluşan anket formu aracılığıyla yüz yüze görüşme ile gönüllük esasıyla toplanmıştır. İlk 5 soruda sosyodemografik bilgiler, 6-38. sorular arasında otizm tanım ve semptomları, 39-43. sorularda otizmli bireyin toplumdaki yeri ile ilgili düşünceler sorgulanmıştır. 10. Soru ise otizme yönelik bilgi kaynaklarını sorgulamaktadır.Bilgi düzeyinin ölçülmesi için kullanılacak olan sorularda(6-38.sorular) çocuklarda kullanılan gelişim testlerden ve konu ile ilgili geçmiş çalışmalarda kullanılan anketlerden esinlenilmiştir.Veriler çok gözlü Ki-kare testi ile değerlendirildi,İstatistiksel anlamlılık p<0.05 olarak analiz edilmiştir.Bulgular
110 katılımcının %69,1’i (n=76) kadındır.Katılımcıların %92,7’si(n=102) otizm kelimesini daha önce duymuştur.Otizm kelimesinin duyulmasında yaş,cinsiyet ve eğitim düzeyinin anlamlı etkisi bulunmamıştır.Katılımcıların %42’si otizm için ‘‘en temel özelliği sosyal etkileşim sorunlarıdır’’ cevabını vererek otizm kelimesini doğru tanımlamışlardır. 35 yaş altı olan katılımcılar ile lise ve üstü eğitim seviyesinde olan katılımcılar, otizm tanımlamasını istatistiksel anlamlı olarak daha yüksek oranda doğru yanıtlamıştır(p=0,014;p=0,007).Cinsiyetin otizm tanımını doğru bilmede etkisi saptanmamıştır.Bilgi düzeyini ölçen sorular puanlandığında 35 yaş altı katılımcılar ve yakın çevresinde otizmli birey olanlarda bilgi düzeyi daha yüksek bulunmuştur (p=0,042;p=0,001).Cinsiyet ve eğitim düzeyinin bilgi düzeyine anlamlı etkisi bulunmamıştır.Otizm farkındalığı ile ilgili olan 3 soru değerlendirildiğinde;35 yaş altı katılımcılar ile lise ve üstü eğitim seviyesinde olan katılımcıların farkındalık seviyeleri daha yüksek bulunurken(p=0,007;p=0,026),cinsiyetin ve yakınında otizmli birey olmasının farkındalık üzerine etkisi tespit edilmemiştir.
Otizmde erken tanı ve müdahalenin hastalığın seyrini değiştirebileceğinin ise otizm kelimesini daha önce duymuş olan ebeveynler tarafından daha çok bilindiği tespit edilmiştir (p=0,016).
Sonuç ve Öneriler
Çalışmamızda otizm farkındalığı ve bilgi düzeyi yeterli olmamakla beraber, katılımcıların çoğunluğunun bu konudaki bakış açısının olumlu yönde olması, otizme karşı farkındalığı ve bilgi düzeyini artırmaya yönelik yapılacak müdahalelerin ve çalışmaların olumlu sonuçlar vereceği yönünde bir umut doğurmaktadır.
Anahtar kelimeler: otizm, otizm bilgi düzeyi, farkındalık