Last modified: 2019-09-19
Abstract
Giriş ve Amaç: Türkiye Halk Sağlığı Dergisi (Turkish Journal Public Health) yayın hayatına 2003 yılında başlamıştır. Derginin sahibi Halk Sağlığı Uzmanları Derneği’dir. Dergi elektronik olarak yayınlanmakta olup 2003-2009 yılları arasında yılda 2 sayı, 2010’dan günümüze ise yılda 3 sayı olarak hazırlanmaktadır. Derginin yayın dili Türkçe ve İngilizce olup hakemli bir dergidir. Araştırmamızda halk sağlığı alanında yayın yapan bir dergi olan Türkiye Halk Sağlığı Dergisi’nin yayınladığı makalelerin kişi, yer ve zaman özelliklerini değerlendirmeyi amaçladık.
Gereç ve yöntem: Çalışma tanımlayıcı türdedir. Araştırma 15 Şubat-25 Mart 2019 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmada 2003 yılında yayınlanmış olan ilk sayıdan 2019 yılının ilk sayısına kadar olan bütün sayılardaki makaleler incelenmiştir. Çalışmada kullanılan veri toplama formu 22 sorudan oluşmaktadır. Form, internet aracılığıyla derginin arşivine ulaşılarak doldurulmuştur. İstatistiksel analiz ve rapor yazımı bilgisayar ortamında gerçekleştirilmiştir. Sayısal verilerin özetlenmesinde ortanca, minimum ve maksimum değerleri; kategorik verilerin özetlenmesinde sayı ve yüzdelikler kullanılmıştır. Araştırma tüm kamunun açık erişiminin bulunduğu bir kaynaktan yapıldığından ve insanla doğrudan temas olmadığından, etik veya resmi herhangi bir izin alınmamıştır.
Bulgular: İncelediğimiz toplam 279 yayınlanmış makalenin %68,1’i (n=190) araştırma makalesi, %11,8’i (n=33) derleme, %9,0’ı (n=25) rapor-kısa rapor, %5,7’si (n=16) alandan notlar ve %5,4’ü (n=15) editöre mektuptu. Makalelerin %37,3’ü (n=104) multidisipliner ve %5,7’si (n=16) multisektöriyeldi. Araştırma makalelerinde veri toplama aracı olarak %80,7 (n=171) anket, %19,8 (n=42) ölçüm, %16,5 (n=35) kayıtlar, %3,5 (n=7) gözlem ve % 2,8 (n=6) muayene kullanılmıştı. Makalelerin %60,2’si (n=127) sahada, %19,9’u (n=42) polikliniklerde, %3,3’sı (n=7) servislerde, %0,5’i (n=1)ameliyathanede, %0,5’i (n=1) laboratuarda ve kalan %15,6’sı (n=33) eczane, hemodiyaliz merkezi gibi diğer alanlarda yapılmıştı. Araştırmanın yapıldığı bölgelere bakıldığında %21,4 (n=41) ile Ege ,%19,3 (n=37) ile İç Anadolu ve %16,7 ile (n=32) Akdeniz bölgesi ilk 3 sırayı almaktaydı. Yazarların %79,6’si (n=222) üniversite çalışanıydı. Makalelerin %20,4’ünde (n=57) örnek büyüklüğü hesaplanmış ve %30,9’unde (n=65) örnekleme yöntemi belirtilmiş olup; %92,4’ünda (n=61) olasılıklı yöntem kullanılmıştı. Makale türleri gruplandırıldığında %45,2’si (n=95) tanımlayıcı, %41,9’u (n=88) kesitsel, %5,2’si (n=11) müdahale, %3,3’ü (n=7) vaka-kontrol, %2,9’u (n=6) metodolojik, %0,5’i (n=1) miks dizaynda tasarlanmıştı.
Sonuç ve Öneriler: Dergide yayınlanmış makalelerin çoğu araştırma makalesidir. En çok Ege ve İç Anadolu Bölgeleri’nden makale kabul edildiği, multidisipliner ve multisektöriyel makale sayısının düşük olduğu, yazarların çoğunun üniversite çalışanı olduğu, kabul edilen makalelerin yarısından çoğunun sahada yapıldığı tespit edilmiştir. Tanımlayıcı ve kesitsel türde çalışmalar ağırlıktadır. Örnek büyüklüğü hesaplanan ve örnekleme metodu belirtilen makalelerin sayısı düşüktür. Araştırmaların pek çoğunun veri toplama aracının anket olduğu saptanmıştır. Araştırma bulgularının dergi editörleri ve halk sağlığı çalışanları ile paylaşılması; derginin yayına kabul edeceği yeni makalelerin çeşitlilik kazanması açısından yararlı olabilir. Ayrıca bulguların bilimsel bir toplantıda sunulması benzer çalışmaların yapılması ve yayınlanması hususunda fayda sağlayabilir.
Anahtar Kelimeler: Dergi, Makale, Halk sağlığı