Giriş ve Amaç: Türkiye’de 18 yaşın altında yaklaşık 1,7 milyon Suriyeli çocuk bulunmakla birlikte bu çocukların okullaşma oranında ve okula devamlılığı noktasında sorunlar yaşanmaktadır. Okul ortamında gözlenen öncelikli sorunlar arasında dışlanma, izolasyon, psikososyal destek eksikliği ve dil bariyeri yer almaktadır. Yanı sıra Suriyeli çocukların başa çıkmakta zorlandıkları savaş travmaları bulunmaktadır. Bu bildiride sözü edilen sorunlara müdahale amacıyla geliştirilen YanYana Projesi etkinliklerinin ve etki değerlendirme sonuçlarının paylaşılması amaçlanmaktadır.

Gereç ve Yöntem: YanYana Projesi 2017-2018 yıllarında, 20 ay süre ve Avrupa Birliği desteği ile İstanbul ilinde yürütülmüştür. Projenin okul etkinlikleri ve grup terapi olmak üzere iki temel bileşeni bulunmaktadır. Okullarda Suriyeli çocuklar ile çalışan öğretmenlerin çok kültürlü sınıf ortamı ve kaynaştırma konusunda kapasitelerinin geliştirilmesi amacıyla sınıfta uygulanabilecek 10 haftalık bir eğitim programı geliştirilmiştir. Eğitim programı çeşitli oyunları içermekte olup,  proje kapsamında Türkçe ve Arapça konuşan çocukların bir arada oynayabileceği bir kutu oyunu da geliştirilmiştir. Grup terapi bileşeninde ise 7-11 yaş aralığındaki Suriyeli çocuklara geliştirilen grup terapi programı süpervizyon desteği ile psikolog ve psikolojik danışmanlara aktarılmıştır.

Projenin ihtiyaç analizi aşamasında okullarda etnoğrafik gözlem yapılmış, hedeflerine ne ölçüde ulaştığının değerlendirilmesi için niteliksel yöntemler kullanılmıştır. Eğitim etkinleri tamamlandıktan sonra müdahale grubundaki öğretmen ve öğrencilerle odak grup tartışmaları gerçekleştirilmiş, müdahale grubundaki öğretmenlere projeden kazanımlarını sorgulayan açık uçlu online bir anket uygulanmıştır. Çocuklara yönelik başka bir değerlendirme yöntemi olarak eğitim etkinlikleri başlamadan ve tamamlandığında “Sınıfının resmini çiz” uygulaması yapılmıştır.

Projede uygulanan grup terapi programı ile ilişkili olarak programa uygulayıcı olarak katılan terapistlerin kazanımlarını belirlemek amacıyla terapist günlükleri, süpervizyonlar, odak grup tartışmaları yapılmıştır. Grup terapilerine katılan Suriyeli çocukların değerlendirilmesi için ise “Kendini iyi hissetmek için ne yaparsın? resmini çiz.” uygulaması yapılmıştır.

Bulgular: YanYana Projesi kapsamında geliştirilmiş olan eğitim müfredatı eğitici eğitimlerine katılmış olan  120 öğretmen tarafından 72 devlet ilkokulunda uygulanarak, toplamda 3500 Türkiyeli ve Suriyeli çocuğa okul ortamında ulaşılmıştır. Grup terapi programları ise 73 ruh sağlığı profesyoneli tarafından 550 Suriyeli çocuğa uygulanmıştır. Geliştirilen ve 500 adet basılan kutu oyunu ise 72 okul ve 37 STK ile paylaşılmıştır. Öğretmenlerin %97,62’si, ruh sağlığı profesyonellerinin %97’si proje araçlarının meslek gelişimlerine katkı sunduğunu iletmiştir. Öğretmenlerin sınıf ortamında duygu ifade etmenin önemine yönelik duyarlılık kazandığı, Suriyeli öğrencilerin özgüvenlerinde artış olduğu ve ifade becerilerinin geliştiği, öğrencilerin öğretmenlerinin kendilerine önem verdiğine ilişkin inanışlarının arttığı belirlenmiştir. Psikologlar/psikolojik danışmanlar mülteci çocuklarla ve travma ile çalışma yöntemleri konusunda beceri ve deneyim kazanmış, Suriyeli çocuklar travmatik deneyimi işlemleme şansı bulmuştur.

Sonuç ve Öneriler: YanYana Projesi ile yapılandırılmış programların çocukların psiko-sosyal gelişimlerine olumlu katkılar sağladığı belirlenmiştir. Toplum ruh sağlığının korunması ve geliştirilmesi açısından bu projede geliştirilmiş bulunan eğitim müfredatının ve grup terapi programının tüm Türkiye’de uygulanması için çalışmalar sürdürülmektedir.

Anahtar sözcükler: sosyal içerme, zenofobi, ayrımcılık, oyun, psikososyal destek