Last modified: 2019-09-10
Abstract
Giriş ve amaç: Toplumsal Cinsiyet kavramı, kadın ve erkeğin yaşanılan toplum tarafından belirlenmiş kişilik özelliklerini, rol ve sorumluluklarını ifade etmektedir. Kültürden kültüre hatta aynı kültür içerisinde farklı sosyal gruplar arasına değişkenlik gösterebilir. Toplumsal cinsiyet kalıp yargıları bireyin yaşamını ve sağlığını etkileyen önemli faktörler arasında yer almaktadır. Bu çalışmada bir tıp fakültesinin 1. ve 6. dönem öğrencilerinin toplumsal cinsiyet tutumunu değerlendirmek; tıp eğitimi ve bazı sosyodemografik özelliklerin toplumsal cinsiyet tutumuna etkisini incelemek amaçlanmıştır.
Gereç ve yöntem: Çalışma 01.01.2019- 31.01.2019 tarihleri arasında bir tıp fakültesinin dönem 1 ve 6 öğrencilerinde yapılmıştır. Toplam 273 öğrenciden 223(%81)’üne ulaşılmıştır. Kesitsel tipte yapılan bu araştırmanın verileri 57 sorudan oluşan ilk bölümünde sosyodemografik bilgiler ile ilgili sorular ikinci kısmında ise toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeği yer alan anket formu ile toplanmıştır. Ölçekten alınabilecek en yüksek puan 190, en düşük puan 38dir. Katılımcıların puanlarının yüksek olması, toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin eşitlikçi tutuma, düşük olması daha geleneksel tutuma sahip olduklarını belirtmektedir. Çalışma için etik kuruldan ve tıp fakültesi dekanlığından gerekli izinler alınmıştır. Verilerin analizi SPSS 19 paket programı ile Kruskal Wallis testi, Mann Whitney U testi kullanılarak yapılmıştır. p<0.05 anlamlı olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Araştırmaya katılan 223 kişinin %32,3’ü 18 yaşında, %64,6’sı kadın, %62.8’i 1.sınıf öğrencisidir. Katılımcıların %77,1’inin kardeşi vardır, %84.7’sinin ailesi çekirdek aile tipindedir. Katılımcıların ebeveynlerinin evlenme şekline bakıldığında; 53.2’sinin ebeveynleri kendileri tanışıp anlaşarak 46.8’inin ebeveynleri ise görücü usulü ile evlenmişlerdir. Katılımcıların annelerinin %27.5’i üniversite mezunu, babalarının %50.9’u üniversite mezunudur. Katılımcılara babalarının ev işlerine yardım etme durumu sorulmuş %30,2’si evet , %45,0’i hayır , %24,8’i kısmen yanıtını vermiştir. Öğrencilerin toplam ölçek puanı ortalaması 104.9±15.4 olarak hesaplanmıştır. Ölçek puanları cinsiyet açısından incelendiğinde eşitlikçi cinsiyet rolü kadınlarda (p<0,001), geleneksel cinsiyet rolü (p<0,001) erkeklerde anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Dönem 1 ve 6 öğrencilerinin ölçek puanları arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Kız kardeşi olanların toplam ölçek puanı anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur(p=0,014). Ebeveynleri kendileri tanışarak evlenenlerin ölçek puanları ebeveynleri görücü usulü evlenenlere göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p=0,004). Annenin eğitim seviyesi arttıkça eşitlikçi cinsiyet rolünden alınan puanlar artmıştır. Babası ev işlerine yardım etmeyenlerde toplam ölçek puanı(p=0,012) anlamlı olarak yüksek bulunmuştur.
Sonuç ve öneriler: Araştırmaya katılan kız ve erkek öğrencilerin genel anlamda eşitlikçi tutuma sahip olduğu bulunmuştur. Toplumsal cinsiyet algısının sosyodemografik özelliklere göre değişkenlik gösterdiği saptanmıştır. Annenin eğitim seviyesi yükseldikçe eşitlikçi cinsiyet rolü puanının yükseldiği gözlendiğinden kız çocuklarının eğitimine verilen önem artarak devam ettirilmelidir.
Anahtar Sözcükler: Toplumsal cinsiyet, cinsiyet eşitliği, tıp öğrencisi.