Last modified: 2019-09-16
Abstract
Giriş ve Amaç: Kardiyovasküler hastalıklar (KVH) günümüzde morbidite ve mortalite nedenlerinin başında gelmektedir. Ofis çalışanları sağlıksız beslenme, yetersiz fiziksel aktivite ve stresli çalışma ortamı gibi nedenlerle KVH açısından önemli bir risk grubu durumundadır. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, yaşam tarzında yeterli değişikliklerle birlikte tüm KVH ölümlerinin dörtte üçü önlenebilmektedir. Yaşam tarzı ve davranış değişikliğinde yetersiz bilgi yetersiz motivasyona neden olacağı için, KVH’ı önleme çalışmaları toplumu bilgilendirme programlarına odaklanmalıdır. Buradan yola çıkarak bu çalışmada, işyerinde düzenlenen eğitim sonunda ofis çalışanlarının KVH risk faktörleri bilgi düzeyinin artırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Konya ili Seydişehir İlçe Sağlık Müdürlüğü’nde 1 Temmuz – 1 Eylül 2019 tarihleri arasında gerçekleştirilen müdahale tipindeki bu araştırmada, örnekleme yöntemi kullanılmayıp evrenin tamamına ulaşmak hedeflenmiştir. Etik kurul onayı ve gerekli izinler alındıktan sonra çalışmaya katılmayı kabul eden 81 çalışana araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ve Kardiyovasküler Hastalıklarda Risk Faktörleri Bilgi Düzeyi (KARRİF-BD) ölçeğinden oluşan anket yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulanmıştır. Ardından çalışanlara gruplar halinde KVH’ın önemi, yaygınlığı, risk faktörleri ve korunma yolları gibi bilgileri içeren geniş kapsamlı bir eğitim verilmiştir. Eğitim sonrasında katılımcılara KARRİF-BD ölçeği tekrardan uygulanarak çalışma tamamlanmıştır. Arıkan ve arkadaşları tarafından geliştirilen, geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan KARRİF-BD ölçeğinde her doğru yanıta 1 puan verilmekte olup, 22 soru düz, 6 soru ters yönde puanlanmaktadır. Ölçekten alınabilecek en yüksek toplam puan 28’dir. Veri analizinde tanımlayıcı istatistiklerle birlikte Wilcoxon işaretli sıra testi kullanılmıştır. Verilerin analizi IBM SPSS 23.0 bilgisayar programı ile yapılmıştır ve tüm testler için istatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 37,7±9,8 olup, %55,6’sı kadın, %81,5’i evli idi. Çalışanların %69,1’inin üniversite mezunu olduğu, %32,1’inin sigara, %6,2’sinin alkol kullandığı belirlendi. Katılımcılar arasında düzenli olarak egzersiz yapanların oranı %7,4, yemeklerine ilave tuz ekleyenlerin oranı %60,5 iken, en çok tercih edilen yağ türünün %59,3 oranla zeytinyağı ve en çok tercih edilen yemek pişirme yönteminin %72,8 oranla tencerede sulu yemek olduğu saptandı. Araştırmaya katılanların KARRİF-BD toplam ölçek puan ortancasının eğitim öncesinde 24,0 (min=13, max=27) olduğu saptandı. Düzenlenen eğitim sonrasında toplam ölçek puan ortancasının 26,0 (min=17, max=28) olduğu ve eğitim öncesine göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yükseldiği tespit edildi (p<0,001).
Sonuç ve Öneriler: Sağlık çalışanlarının çoğunun yemek pişirme yöntemi ve yağ tercihi açısından doğru davranış sergilediği ancak tuz kullanımı ve egzersiz konularında eksiklikleri olduğu görülmektedir. Eğitim sonunda ölçek puanın anlamlı olarak yükselmiş olması verilen eğitimin verimli olduğunu düşündürmektedir. Buna benzer eğitim programları çeşitli risk gruplarına uygulanarak KVH risk faktörleri bilgi düzeyi arttırılmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Kardiyovasküler hastalık, ofis çalışanları, eğitim