Giriş ve Amaç: Ülkemizde belirli yeraltı ve yüzey su kaynaklarından temin edilen sular, mahalli idarelerce güvenli bir şekilde tüketicilere ulaştırılmaya çalışılmaktadır. Yerleşim yerlerinde oluşturulan şebeke sistemleriyle halkın kullanımına sunulan bu suların, insan sağlığını etkileyen belirli parametreler açısından düzenli bir şekilde izlenmesi, yapılan sanitasyon işlemlerinin yeterliliğinin denetlenmesi ve olası su kaynaklı hastalıkların ve salgınların önlenmesi açısından oldukça önem arz etmektedir. Araştırmamızda Kütahya Halk Sağlığı Laboratuvarında (KHSL) analizi yapılan içme ve kullanma suyu (şebeke suyu) numunelerine ait analiz sonuçlarının, Laboratuvar Bilgi Yönetim Sistemi (LBYS)  kayıtlarına göre ilgili yönetmelik açısından uygunluklarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipteki çalışmamız Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörlüğü Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu onayı alındıktan sonra 01-31 Ağustos tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Kütahya Halk Sağlığı Laboratuvarında 01.01.2016-31.12.2018 tarihleri arasında kontrol ve denetim izlemleri kapsamında analizi yapılan içme ve kullanma sularının, LBYS kayıtları üzerinden 17.02.2005 tarih ve 25730 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliği'ne göre uygunluk özellikleri değerlendirilmiştir. Tanımlayıcı istatistiklerle beraber ki-kare testi kullanılmıştır. Verilerin analizleri IBM SPSS 23.0 bilgisayar programı ile yapılmıştır ve tüm testler için istatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.

Bulgular: 2016-2018 yılları arasında, kontrol izlemi kapsamında (mikrobiyolojik ve kimyasal) 5.481, denetim izlemi kapsamında (mikrobiyolojik) 2.079 su numunesi analiz edilmiştir. Mikrobiyolojik kontrol izlemlerinde %26,7, kimyasal kontrol izlemlerinde %25,9 uygunsuzluk bulunurken mikrobiyolojik denetim izlemlerinde %50,2 uygunsuzluk bulunmuştur. Üç yıl beraber değerlendirildiğinde uygunsuzluk oranlarının, mikrobiyolojik kontrol izlemlerinde yaz (p<0,001), kimyasal kontrol izlemlerinde ilkbahar (p=0,016), mikrobiyolojik denetim izlemlerinde yaz ve sonbahar aylarında (p<0,001) anlamlı olarak daha yüksek olduğu görülmüştür. Mikrobiyolojik kontrol izlemlerindeki uygunsuzluk oranları arasında anlamlı bir fark görülmezken kimyasal kontrol izlemlerindeki uygunsuzluk oranlarının, ilçe birimlerince gönderilen numunelerde (%27,8) il merkezindeki birimlerce gönderilenlere göre (%20,4) anlamlı bir şekilde yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,001).

Sonuç ve Öneriler: Özellikle yaz ve sonbahar aylarında olmak üzere mikrobiyolojik denetim izlemlerindeki yüksek uygunsuzluk oranları dikkat çekmektedir. İçme ve kullanma sularında tespit edilen uygunsuzluklar dezenfeksiyon, depolama ve dağıtım süreçlerinden kaynaklı olabilmektedir. Bu bağlamda sorumlu kurumların tüm süreçlerde gerekli özeni göstermesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: İçme ve kullanma suyu, kontrol ve denetim izlemesi, halk sağlığı laboratuvarı