Giriş ve Amaç: Obezite, dünyada yaygın primer beslenme hastalığıdır ve sekonder beslenme sorunlarına neden olmaktadır. Beslenme düzeyi bireysel ve çalışma koşullarıyla ilişkilidir. Çalışmanın amacı üniversite çalışanlarında beslenme düzeyini ve ilişkili bireysel ve çevresel faktörleri saptamaktır.

Gereç ve Yöntem: Araştırma kesitsel tiptedir, sağlıkla ilgili fakülteler ve diğer fakülteler olarak tabakalanan 782 personelden oluşan evrenden sistematik rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 348 çalışanı kapsamaktadır. Örneklem büyüklüğü, %5 yanılma düzeyi, %50 fazla kiloluluk/obezite prevalansı, %5 sapma, 1,5 desen etkisi ile 387 olarak hesaplanmış, örneklemin %89,9’una ulaşılmıştır. Randevu alınarak çalışanlara, Ekim 2017-Ocak 2018 tarihleri arasında çalışma ortamlarında, yazılı onamlarıyla gözlem altında anket uygulanmış, boy uzunluğu, ağırlık ve bel çevresi ölçümleri yapılmıştır. Anket, sosyodemografik özellikler, fizik aktivite alışkanlıkları, sağlıklı beslenip beslenilmediğini saptamaya yönelik sorulardan oluşmuştur. Bağımlı değişkenler literatürde tanımlı Beden Kitle İndeksi (BKİ) sınıflaması, bel çevresi sınıflaması ve Birleşik Antropometrik Ölçümle fazla kilolu olmadır (BKİ≥25 kg/m² olma koşuluyla, bel çevresinin erkeklerde ≥94, kadınlarda ≥80 cm olması).  Birleşik Antropometrik Ölçümle fazla kilolu olmaya etkili primer değişkenler logistik regresyon analizi ile saptanmıştır.  Üniversitenin Tıp Fakültesi Girişimsel Olmayan Araştırmalar Etik Kurulundan etik onay ve Rektörlük makamından idari izin alınmıştır. Bildiri “Üniversite çalışanlarının beslenme, fizik aktivite düzeyi ve ilişkili bireysel ve çevresel faktörler” (2018) isimli tamamlanmış tez çalışmasından oluşturulmuştur. Aynı tezden “Üniversite çalışanlarının beslenme alışkanlıkları ve etki eden bireysel ve iş çevresi faktörleri” isimli bildiri de hazırlanmıştır.

Bulgular: Çalışanların %63,5’i erkek, %36,5’i kadındır. Yaş ortalaması 35,6±0,44 yıldır, %12,6’sı 45 yaş üstü gruptadır. Çalışanların %1,1’i zayıf, %9,5’i normal, %45,1’i fazla kilolu, %15,2’si obez saptanmıştır. Obezite prevalansı 45 yaş üzerinde %31,8’dir (p<0,05). Bel çevresi yönünden çalışanların %41,1’i normal (erkeklerde <94, kadınlarda <80 cm), %29,0’ı artmış (erkeklerde 94-102, kadınlarda 80-88 cm), %29,9’u çok artmış risk (erkeklerde >102, kadınlarda>88 cm) sınıfındadır. Bel çevresi açısından çok artmış risk sınıfında olma sıklığı 45 yaş üzerinde %45,5’dir. Birleşik Antropometrik Ölçümle fazla kilolu olma prevalansı %50,3’tür. Ki kare analizinde Birleşik Antropometrik Ölçümle fazla kilolu olma, erkek ve evli olma, doçent/profesör olma, çalışma süresi, sağlık çalışanı olmama, ailede şişmanlık olması, öğle öğünü atlama, sağlıklı beslenmeme, asansör kullanma değişkenleri ile ilişkili bulunmuştur. Birleşik Antropometrik Ölçümle fazla kilolulu olmaya etki eden primer bağımsız değişkenler erkek olma (OR=2,71, %95 GA=1,568-4,673), yaş (OR=1,08, %95 GA=1,041-1,120), evli olma (OR=2,29, %95 GA=1,295-4,062), aile bireylerinde şişmanlık olması (OR=1,74, %95 GA=1,046-2,885), sağlıklı beslenmeme (OR=2,54, %95 GA=1,421-4,531), öğle öğünü atlama (OR=1,88, %95 GA=1,029-3,451) ve merdiven yerine asansör kullanmadır (OR=2,47, %95 GA=1,446-4,210).

Sonuç ve Öneriler: Üniversite çalışanlarında fazla kiloluluk, obezite yaygındır. Çalışanların  bireysel özellikleri, davranışları ve çalışma yaşamları beslenme düzeylerini etkilemektedir. Üniversitelerde sağlıklı beslenme ve fizik aktiviteyi önceleyen sağlığı geliştirici programların uygulanması önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Üniversite çalışanları, bel çevresi, beden kitle indeksi, birleşik antropometrik ölçüm