GİRİŞ ve AMAÇ

Riskli grupların kene teması ile bulaşan hastalıklar ve korunma yolları hakkında bilgi ve davranış durumunun değerlendirilmesi;bilgi eksikliklerinin giderilmesi ve yanlışların düzeltilmesi kene teması ve kene ile bulaşabilecek hastalıkların neden olacağı morbidite ve mortalitenin azaltılmasına katkı sağlayabilir.Bu çalışmanın amacı Çanakkale Ezine Bölgesi kırsalında kene ile bulaşan hastalıklar ve korunma yolları hakkında bilgi ve davranış durumunun incelenmesidir.

GEREÇ ve YÖNTEM

Tanımlayıcı tipteki bu çalışma 2018 yılı Ağustos ayında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı ve Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim elemanları tarafından Çanakkale ili Ezine ilçesi Mahmudiye ve Pınarbaşı köylerinde yürütülmüştür.Çalışma öncesinde Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan izin alınmıştır.Örneklem hesaplanmasında ‘Evrenin Bilindiği Durumlarda Örneklem Hesabı’ formülü kullanılmış, 329 kişi hesaplanmış, olasılıksız gelişigüzel örnekleme yöntemiyle 420 kişiye yüz yüze görüşme yöntemiyle 32 sorudan oluşan anket formu uygulanmıştır. Çalışma sonrasında her iki köyde eğitim verilmiştir.

BULGULAR

Çalışmaya 420 kişi dâhil edilmiştir(Mahmudiye Köyü=292, Pınarbaşı Köyü=128).Katılımcıların%54,8’si erkek olup, yaş ortalaması 55,7±16,0’dır(18-92).Çalışma grubunun %48,4’ü çiftçilik ve/veya hayvancılıkla, %0,7’si kasaplık ya da ziraat teknikerliği ile uğraşmaktadır.

Çalışma grubunun %20’si en az bir kez kene tarafından ısırılmıştır.En sık kene ısırığına maruz kalınan vücut bölgesi kollar ve eller(%32,1) olarak belirtilmiştir. Katılımcıların kene temasını en sık fark etme şekli kaşınma(%40,7) ve acı hissidir(%16,8).Katılımcılar banyo yaparken ya da giyinirken keneyi gördüğünü, başkasının gördüğünü, dokunurken fark etiğini de belirtmiştir.Kene ısırığını fark edenlerden (84 kişi) 55’i(%66,3) keneyi kendisinin çıkardığını, 10’u(%12,0) sigara ya da başka bir şey ile yaktığını, 9’u(%10,8) sağlık personeli olmayan birine başvurduğunu,4’ü(%4,8) yağ sürdüğünü, 2’si(%2,4) makasla kestiğini, 1’i(%1,2) sirke sürdüğünü ve 1’i(%1,2) tuz bastığını belirtmiştir. Sadece 6(%7,2) kişi sağlık kurumuna başvurmuştur.

Katılıcıların %85,7’si kene temasından sonra hastalık gelişebileceğini; %39,8’i KKKA gelişebileceğini belirtmiştir. Katılımcıların %71,5’i kene temasından koruyucu önlemlerin olduğunu düşünmektedir ve en sık belirtilen önlemler ormanlık ve açık alanlarda açıkta bir yer kalmayacak şekilde giyinmek ve kene kovucu ilaç kullanmaktır. Alkol, amonyak dökmek, kireç dökmek, tavuk beslemek de katılımcılar tarafından koruyucu önlemler olarak belirtilmiştir. Katılımcıların %70,9’u vücudunda keneyi fark ettiğinde sağlık kurumuna başvuracağını, %20,7’si kendisinin çıkaracağını ifade etmiştir. Kene teması sonrası yağ sürmek, sigara ya da başka bir şey ile yakmak, tuz sürmek katılımcıların belirttikleri diğer uygulamalar olarak öne çıkmaktadır.

SONUÇ ve ÖNERİLER

Bu araştırmada katılımcıların yaklaşık beşte dördü kene teması sonrası hastalık gelişebileceğini ve yaklaşık dörtte üçü de keneden korunma önlemleri olduğunu belirtmiştir.Öte yandan çalışmanın bulguları incelendiğinde kene teması sonrası katılımcıların yarısından fazlası keneyi kendi çıkarmıştır.Her ne kadar %70’i keneyi vücudunda gördüğünde sağlık kurumuna başvuracağını söylese de katılımcıların büyük çoğunluğunda davranışa yansımamaktadır.Kene teması ve sonrasındaki riskli davranışlar vektörlerle bulaşabilecek hastalıkların artmasını kolaylaştırabilir.Kırsal alanda kene temas riski yüksektir.Bu kişilerin temastan korunma ve daha sonrasında yapılacakları bilmeleri için yeterli bilgiye sahip olmaları ve bunları uygulamaları gerekmektedir.Bu araştırma sonucunda her iki köyde de eğitimler verilmiştir.Ancak toplumsal farkındalığın yeterli olabilmesi için bu eğitimlerin sürekli olarak yapılması sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Kene, Kene teması, Korunma, Çanakkale