Giriş ve Amaç

İşitme engelli ergenlerle yapılan araştırmada kaza ve yaralanmalardan dolayı acil servise ve hastaneye başvuranların sayısı, işiten ergenlere göre iki kat fazladır.    Araştırmaların çoğu kaza ve yaralanmaların %90’ının önlenebilir olduğunu göstermektedir.  Okul ve ergenin çevresinin özellikleri değerlendirilip risk faktörlerinin tanınması ve gerekli önlemlerin alınması okul sağlığı hemşiresinin sorumluluğundadır. Okuldaki yaralanmaları önlemek okul sağlığı hemşiresinin başlıca görevlerindendir

Bu çalışmada işitme engelli lise öğrencilerinin okul kaza epidemiyolojisini, yaralanmalara yönelik algıları ve etkileyen faktörleri belirlemek amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem

Bu araştırma kesitsel tipte bir araştırmadır. Araştırmanın örneklemini, 2018-2019 Eğitim-Öğretim yılı İstanbul ilindeki 2 Özel Eğitim Meslek Liselerinde eğitim gören ve araştırmaya alınma kriterlerine uyan toplam 218 işitme engelli öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama araçları: Sosyo-demografik form, Okul Kaza Formu, SİM Temelli Yaralanma Ölçeğidir (Ölçeğin Türkçe Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışmasında ki Cronbach alfa=0.92’dir. Ölçekten alınan ortalama puan 66, minimum 22, maksimum 110 puandır). Veriler normal dağılım göstermediği için nonparametrik testler kullanılmıştır. İkili değişkenli verilerde Mann-Whitney U testi kullanılırken, ikiden fazla değişkeni olan verilerde ise Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Araştırmacılar işaret dili bilmektedir. Araştırma için sağlık bilimleri enstitüsünden etik izin alınmıştır (19.11.2018-206). Çalışma için milli eğitim bakanlığından izin alınmış ayrıca veli ve öğrencilerden de onam alınmıştır.

Bulgular

Çalışmaya katılan öğrencilerin %64.2’si 14-17 yaşında, %60.6’sı erkek, %35.8’i 11. Sınıf, %28.9’unun ileri düzey işitme kaybı vardır, % 36.7’si işitme cihazını sürekli kullanmıştır. Öğrencilerin %29.9’u son bir yıl içinde kaza, %34.6’sı herhangi bir zamanda kaza geçirmiştir. Bunların %17.8’i okul saatlerinde kaza geçirmiştir. Bu kazalar nedeniyle %47.1 öğrenci okul devamsızlığı yapmıştır. Öğrencilerin %29.4 hastaneye sevk edilirken, %29.4’ üne okulda ilk yardım uygulaması yapılmıştır. Öğrencilerin % 29.4’ü kanama, %23.5’i kırık nedeniyle sevk edilmiştir. Bu yaralanmaların %58.8’i düşme nedeniyle, %52.9’u öğle arasında, %64.7’si bahçede olmuştur. Öğrencilerin SİM Temelli Yaralanma Ölçeğinden aldıkları ortalama puan 79,53±13,44 (ort=66, min=22, max=110)’dur. Öğrenciler duyarlılık algısı alt boyutundan 18,79±6,21(ort=15, min=5, max=25) puan, ciddiyet algısı alt boyutundan 15,40±4,65 (ort=12, min=4, max=20) puan, yarar algısı alt boyutundan 18,63±3,88 (ort=15, min=5, max=25) puan, engel algısı alt boyutundan 12,50±3,34 (ort=12, min=4, max=20) puan, eyleme geçiriciler alt boyutundan 14,34±2,97 (ort=12, min=4, max=20) puan almıştır. Ebeveynlerinin eğitim düzeyi (Kw²=12,2 p<0.05); (Kw²=15,3 p<0.05), karşıdan karşıya hangi ışık yandığında geçeriz sorusuna verilen yanıtla (Z=-2,28 p=<0.05) ile yaralanmalardan korunma eylemlerine yönelik algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur.

Sonuç

Bu öğrencilerin yaralanmalardan korunma eylemlerine yönelik algıları ölçekten alınabilecek ortalama puanın biraz üzerindedir. Öğrencilerin duyarlılık algısı alt boyutundan, Ciddiyet algısı alt boyutundan, yarar algısı alt boyutundan ve eyleme geçiriciler alt boyutundan aldıkları puan ortalamanın biraz üzerindedir. Engel algısı alt boyutundan aldıkları puan ortalama puandır.

Anahtar Kelimeler: hemşirelik, okul kazaları, epidemiyoloji, işitme engelli öğrenci, yaralanma