Last modified: 2019-10-02
Abstract
Giriş ve Amaç: Youtube kullanımı, bugünün çocuklarının ve ergenlerinin en yaygın faaliyetlerinden biri olup rol model buldukları, düşüncelerini paylaştıkları, daha geniş kitlelere ulaşabildikleri bir platformdur. Yapılan araştırmalara göreçevirim içi video paylaşım uygulaması olan Youtube’un potansiyel bağımlılık yapıcı özelliği son zamanlarda göze çarpmaktadır. Bu çalışmada ülkemizin tanınmış bir youtuberın video paylaşımlarının içeriği incelenmiş olup, küfür, şiddet, argo vb. durumlar açısından çocuklar ve gençler üzerindekiolası etkileri araştırılması amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: Retrospektif tanımlayıcı tipteki çalışma Temmuz-Ağustos 2019 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Toplam 1780 videosu olan araştırma için seçtiğimiz youtuberın videolarından örneklem büyüklüğü hesaplandı. Youtuberın izlenme sayısı 10 milyondan fazla olan ilk 110 videosu (etki büyüklüğü=0.15; güç=0.90; α-0.05)incelendi. Tüm videolardakötü beslenme, küfür-argo kullanımı, fiziksel şiddet, sigara-alkol kullanımı, beden algılayışı ile ilgili olumsuz içerik, reklam ve ürün yerleştirme, okullara yönelik olumsuz içerik, ekran kullanımını öven içerik, ebeveynlerin fenomenliği övdüğü içerik ve siberzorbalıkgibi riskli davranışlar incelendi. Ayrıca her bir videonun süresi, görüntülenme sayısı, beğeni sayısı, beğenilmeme sayısı, yorum sayısı ve konu içeriği de değerlendirildi. Veriler, IBM-SPSS (Versiyon 22.0) programı kullanılarak değerlendirildi. Tanımlayıcı istatistikler için sayı, yüzde, ortanca(çeyrekler arası değer) değerleri kullanıldı.
Bulgular: Çalışma kapsamında izlenen videoların%67.3’ünde küfür ya da argo, %39.1’inde kötü beslenme ile ilgili içerik(paketli gıdalar, fastfood vb.) tespit edildi. Videoların%40.0’ı çocukları riskli davranışa yöneltiyorken, %48.2’si video oyunu, mekan, giysi, gıda vb. reklamları içeriyordu. Aynı zamanda videoların2’sinde (%1.8) sigara, 1’inde (%0.9) alkol kullanımı görseli bulunmaktaydı. Videoların 2’sinde (%1.8) çocukların okullara bakış açısını olumsuz etkileyebilecek içerik bulunurken, 2’sinde (%1.8) ebeveynlerin fenomenliği övdüğü belirlendi. Ayrıca videoların %5.5’i beden algılayışı ile ilgili olumsuz içerik,%26.4’ü ekran kullanımını öven içerik, %19.1’i siber zorbalık içeriği vardı. Çalışmada izlenen videoların; ortanca süresi 23,0 (14,0-23,2), ortanca görüntülenme sayısı 5.000.000 (3.000.000-13.000.000), ortanca beğeni sayısı 193.500 (150.500-261.250), ortanca beğenilmeme sayısı 14.500(10.000-23.000) ve ortanca yorum sayısı 21.000 (16.000-32.000) olduğu tespit edildi.
Sonuç ve Öneriler: Bu çalışma ülkemizde en popüler olan youtuberın çocuklar ve gençler üzerindeki olası olumsuz etkilerini araştıran ilk çalışmadır. İncelenen videolarda; küfür, argo, kötü beslenme ve çocukları riskli davranışa yöneltecek içerikler oldukça yüksek oranda bulunmuştur. Youtuberların takipçi sayılarının her geçen gün arttığı ülkemizde, ebeveynlerin çocuklarının ne izlediklerini kontrol etmesi, sınırlar belirlemesi, onları bekleyen tehlikelerden haberdar olması gerekmektedir. Çocukları ve gençleri bekleyen bu riskin araştırılması için ileriçalışmaların yapılması önerilir.
Anahtar Kelimeler: Youtuber, Fenomen, Youtube, Video İçeriği, Riskli Davranış