Giriş ve Amaç: Kuduz mortal seyirli bir viral hastalıktır. Hastalıktan korunmada zamanında ve uygun aşılama büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma kuduz riskli temas şikayeti ile hastaneye aşı için başvuran olguların kuduz hastalığı hakkındaki bilgi ve davranışlarını değerlendirmek amacıyla yapıldı.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte olan bu çalışma, bir Tıp Fakültesi Hastanesi Bağışıklama Polikliniğine 01.03.2019-31.08.2019 tarihleri arasında kuduz aşısı yaptırmak için başvuran şüpheli olguların tümü ile (108 kişi) yürütülmüştür. Veriler araştırmacı tarafından literatür taranarak hazırlanan anket aracılığı ile yüzyüze, gönüllü esasına dayanılarak toplanmıştır. Çalışma için etik onay ve ilgili kurumdan yazılı izin alınmıştır. Ankette, şüpheli temas sonrası yapılan davranış biçimi ile ilgili 9 ve bilgi düzeyini ölçmeyi hedefleyen ve literatür taranarak hazırlanan 16 soru bulunmaktadır. Bilgi sorularına verilen doğru cevaplar doğrultusunda alınabilecek en yüksek puan 16 olarak belirlenmiştir. İstatistiksel değerlendirmelerde değişkenlerin özelliklerine göre yüzde, ortalama, t testi ve One-Way ANOVA testleri, anlamlılığının hangi gruptan kaynaklandığının belirlenmesinde ise Tukey testi kullanılmıştır. p<0.05 istatistiksel anlamlılık olarak kabul edilmiştir

Bulgular: Araştırma kapsamına alınan olguların %60.2’si erkek olup, yaş ortalaması 33.80±17.64’tür. Katılımcıların %17.6’sı kuduz konusunda herhangi bir eğitim aldıklarını belirtmiştir. Olguların %56.5’inde temas edilen hayvanın türü kedi olarak bulunmuştur. Tüm temasların %59.3’ü ısırma ve %40.7’si tırmalama şeklinde olup temas eden hayvanların %63.0’ı sahipsiz olduğu görülmüştür. Kuduz şüpheli temas olgularının %38.0’i kendi evinde evcil hayvan beslemektedir. Evinde kuduz bulaştırma riski olan hayvan besleyenlerin %71.0’i hayvanının aşısını yaptırmıştır. Hastaların %67.6’sı hayvan teması sonrası en yakın sağlık kurumuna, %13.9’u önceden önemsememiş olup sonradan hastaneye, %12.0’si korktuğu için hastaneye ve %6.5’i arkadaşlarının ısrarı ile hastaneye başvurmuştur. Yine hastaların %19.4’ü temas sonrası hayvanı en az on gün boyunca gözlemlemek için kapalı bir bölgede tuttuğunu ve %20.4’ü hayvanın kuduza karşı aşılı olup olmadığını öğrenmeye çalıştığını belirtmiştir. %60.2’si ise hayvanın kaçtığını ifade etmiştir. Araştırmaya katılan hastaların %87.0’si temas sonrası 0-12 saat içerisinde hastaneye başvurmuştur. Hastaların kuduz konusundaki bilgi puan ortalaması 10.51±1.73 olarak bulunmuştur. Eğitim düzeyi ile bilgi puan ortalaması arasında istatistiksel fark bulunmuştur ve bu fark ilkokul mezunu ve altı grubu ile üniversite mezunu grubu arasından kaynaklanmaktadır (p<0.05). Kuduz eğitimi alanların puanı almayanlardan, evde evcil hayvan besleyenlerin puanı beslemeyenlerden ve kuduz bulaştırma riskli evcil hayvan besleyenlerden aşılarını yaptıranların puanı yaptırmayanlardan anlamlı olarak fazla bulunmuştur (p<0.05).

Sonuç ve Öneriler: Hastaların %67.6’sı hayvan teması sonrası en yakın sağlık kurumuna başvurmuştur. %20.4’ü hayvanın kuduza karşı aşılı olup olmadığını öğrenmeye çalıştığını belirtmiştir. Hastaların kuduz konusundaki bilgi puan ortalaması 10.51±1.73 olarak bulunmuştur. Eğitim alanların bilgi puanı daha fazla bulunmuştur. Bireylerin eğitim almaları kuduz bilgisi ve farkındalığını arttırabilir. Temasların yarısından fazlasında hayvanın sahipsiz olduğu görülmüştür. Bu konuda belediyelerin gerekli önlemleri alması kuduz riskli temasların sayısını azaltabilir.

Anahtar Sözcük: Kuduz, Bağışıklama, Bilgi, Davranış