Last modified: 2019-10-08
Abstract
Giriş: Hemşirelik ve ebeliğin temel amaçlarından biri bireyin, ailenin ve toplumun sağlıkla ilgili ihtiyaç duyduğu konularda eğitim ve danışmanlık hizmeti vermektir. Bu açıdan ebe ve hemşireler, anne ve babaların toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin eşitlikçi bakış açısını kazanmalarında önemli rol oynamaktadır. Çalışma hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algılarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmada tanımlayıcı tasarım tipi kullanıldı. Çalışmanın evrenini 2018-2019 yılında Hemşirelik ve Ebelik Bölümlerinde öğrenim gören 750 öğrenci oluşturdu. Örneklemini devamsızlık yapmayan ve çalışmaya katılmaya istekli 471 öğrenci oluşturdu. Katılım oranı % 63'tür. Verilerin toplanmasında “Sosyodemografik Bilgi Formu” ve “Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışmanın yapılabilmesi için etik kurul, kurum izni ve öğrencilerden onam alınmıştır. Çalışmada değişkenlerin yüzdelik ve frekans dağılımları incelenmiştir. Gruplar arası karşılaştırmalar; Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis-H testleri ile yapılmıştır. Sonuçlar yorumlanırken anlamlılık düzeyi olarak 0,05 kullanılmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin yaş ortalamasının 20,92±1.75, çoğunluğunun kadın (%88,7) ve 3.ve 4. sınıfta olduğu (%29,3 ve 27,2) belirlenmiştir. Öğrencilerin çoğunluğunun çekirdek aile tipine sahip olduğu (%84,3) ve aile gelirinin orta düzeyde (%74,1), aile tipi demokratik aile (64,8) olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin Toplumsal Cinsiyet Algı puan ortalamaları 108,18±108,18 (min=25/max=125)’dir. Cinsiyet, sınıf, okul türü, uyruk, aile biçimleri, kadının eşinden önce yemek hazırlama durumu ve çalışma yaşamına başlamadan ve para kazanmadan evlenme durumu değişkenleri arasında anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0,05).Kadın öğrencilerin toplumsal cinsiyet puanları (109,68±11,45), erkek öğrencilerin puanlarından (93,38±13,46) yüksek bulunmuştur (p<0,01). Okul türüne göre ise anadolu lisesi (109,59±11,66) ile düz lise (101,77±15,78) arasında anadolu lisesi lehine ve sağlık meslek lisesi (108,40±10,91) ile düz lise (101,77±15,78) arasında sağlık meslek lisesi lehine olduğu belirlenmiştir (p=0,006). Uyruğu Türkiye Cumhuriyeti olan katılımcıların toplumsal cinsiyet algı puanları (109,11±11,65) ile yabancı uyruklu katılımcıların toplumsal cinsiyet algı puanları (92,19±14,28) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlenmiştir (p=0,000). Çekirdek aileye sahip olanların (108,86±11,75), geniş aileye sahip olanlara göre (102,57±15,26), kadının eşinden önce eve gelerek yemekleri hazırlaması gerektiğini düşünmeyenlerin (111,15±10,42) düşünenlere göre (95,82±14,93)(p<0,01); çalışma hayatına başlamadan ve para kazanmadan evlenmeyi düşünmeyenlerin toplumsal cinsiyet algı puanları (108,64±12,03) düşünenlere (104,06±14,91) göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır(p=0,044).
Sonuç ve öneriler: Çalışmada öğrencilerin toplumsal puan ortalamaları iyi düzeydedir. Hemşire ve ebeler, bireyleri toplumsal cinsiyet rollerine yönelik düzenlenecek eğitim programları ile bilinçlendirerek; toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin farkındalık geliştirmeleri, eşitlikçi tutum ve bakış açısı kazanmaları için çalışmalar yapmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Öğrenci, Hemşirelik, Ebelik, Toplumsal Cinsiyet Algısı
**Bu çalışma Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimince (Proje No: TSA-2019-2829) desteklenmiştir.