Giriş ve Amaç

Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet, hastanelerde istenmeyen, endişe verici bir sorundur. Sadece ülkemizde değil tüm dünyada ortak yaşanan bu sorunun; şiddeti uygulayan ve şiddete maruz kalan olmak üzere iki ayrı yüzü vardır. Yapılan literatür taramalarında şiddete maruz kalan kesim üzerinde yapılan çok sayıda çalışma varken hastaneye başvuranlara yönelik çalışmalar yetersizdir. Sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin önlenmesi adına eylem planı oluşturulurken, bu sorunla ilgili hastaneye başvuranların düşüncelerini belirlemek amacıyla bu çalışma yapılmıştır.

Yöntem

Tanımlayıcı- kesitsel tipte olan bu çalışmaya, Etik Kurul onayı ve araştırmanın yürütüldüğü üniversite hastanesi başhekimliğinden yazılı izin alındıktan sonra başlanmıştır ve Mart-Mayıs 2018 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmacılar tarafından oluşturulan anket formu hastaneye başvuran 18 yaşından büyük, gönüllü kişilere uygulanmıştır.  Örneklem büyüklüğü hesaplarken; %95 güven aralığında %80 güçle “Toplum Gözüyle Sağlık Çalışanlarına Şiddet: Nedenler, Tutumlar, Davranışlar” isimli çalışma referans olarak alındığında yapılan analizde ulaşılması gereken minimum örneklem büyüklüğü 248 kişi olarak bulunmuştur.  Başvuranlardan 329 kişiye anket uygulanmıştır. Çalışmamızdaki nicel değişkenler ortalama ve standart sapma, nitel değişkenler sayı ve yüzde ölçütleri ile sunulmuştur. Nitel verilerin analizinde ise Ki-kare testi gruplar arasında anlamlılığı belirlemek için kullanılmıştır.

Bulgular

Araştırmaya katılanların yaş ortalaması 38,91± 14,74 olup, % 46,8’ i erkektir. Çalışmaya katılanların % 45’i hastane çalışanlarını güler yüzlü ve hoşgörülü buluyorken, %40,1 umursamaz, % 22,2’si kibirli buluyor.  Katılımcıların %52,6’sı acil servislerde, % 51,1’i devlet hastanelerinde sağlık çalışanlarının şiddetin meydana geldiğini belirtiyor. Uygulanan şiddetin şekli sorulduğunda; katılımcıların % 62,6’sı psikolojik şiddetin uygulanıldığı düşünüyor. Katılımcıları %54,4’ ü sağlık çalışanlarına şiddetin muayene sırasında fazla bekletme durumunda gerçekleştiğini düşünmektedirler. Katılımcıların  % 55,6’i şiddetin sağlık çalışanının cinsiyetine göre değişmediğini düşünürken, %63,2’si sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin önlenebileceğini düşünmektedir. “Sağlıkta şiddetin önlenebilmesi için ne gereklidir sorusuna” %52,6 katılımcı yasal düzenlemeler yapılmalıdır cevabını verirken, %59,6 katılımcı şiddet uygulayanlara hak ettikleri cezaların verilmediğini düşünüyor. Katılımcıların %37,4’ü şiddetin bazı durumlarda gerekli olduğunu düşünürken %6,7’si şiddet uygulayarak sorunların çözülebileceğini düşünmektedir. Sağlık çalışanlarının şiddet davranışını hak etmediğini düşünenler arasında, öğrenim düzeyi yüksek olanlar, evli olanlar anlamlı olarak daha az yer alıyorlar (p<0,05).

Sonuç

Katılımcılar çoğu sağlık çalışanlarının umursamaz ve kibirli bulmaktadır. Katılımcılar, sağlık çalışanlarına şiddetin daha çok acil ve devlet hastanelerinde gerçekleştiğini ve hastaların fazla beklemesinin çoğunlukla şiddeti doğuran faktör olduğu kanısındadırlar. Ayrıca katılımcılar arasında şiddetin, kimi zaman gerekli olduğu düşüncesi yaygındır.

Personel sayısının artırılması, hasta bekleme süresinin kısaltılması, hekim hasta iletişimine yönelik eğitimler oluşturulması şiddetin önlemesi için alınabilecek tedbirlerdendir. Acil servisler ve devlet hastanelerinde önlemler yoğunlaştırılmalıdır. Şiddet olayında uygulanan cezalarla ilgili yasal düzenlemeler gözden geçirilmelidir.

Anahtar kelimeler: Sağlık çalışanı, Şiddet, Üniversite hastanesi.