Giriş ve Amaç:

Fiziksel inaktivite, bulaşıcı olmayan hastalıklar için dünya genelindeki en önemli risk faktörlerinden biridir ve yılda 3,2 milyon ölüm ve 69,3 milyon DALY ile ilişkilidir. DSÖ 2016’daki araştırması sonucunda dünyada 18 yaş üstü kadın nüfusun %31,7 si, Avrupa’da ise 32,4’ü fiziksel açıdan inaktiftir. Türkiye Hane Halkı Sağlık Araştırması Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Risk Faktörleri 2017 çalışmasına göre kadınların sadece %38.9’u orta ve yüksek düzey fiziksel aktivite göstermektedir. Bu çalışmanın amacı bölgemizdeki 18-64 yaş arası kadınların fiziksel aktivite sıklığını ve ilişkili faktörleri ortaya koymaktır.

Gereç ve Yöntem:

Manisa’da yürütülen kesitsel tipteki çalışmanın evrenini Mimar Sinan ve Horozköy Aile Sağlığı Merkezleri’nde iki Aile Hekimliği Birimi’ne kayıtlı 18-64 yaş arası 1975 kişi oluşturmaktadır. Örnek büyüklüğü Epi-info Statcalc programında %95 güven, %38.9 prevalans, desen etkisi 1.3 ve %5 sapma ile 401 olarak hesaplanmış, araştırma grubuna küme örnekleme yöntemiyle ulaşılmıştır. Çalışmaya katılım oranı %80.7’dir (n=324). Çalışmanın bağımlı değişkeni fiziksel aktivite(FA) düzeyidir. 18-64 yaş arası kadınların FA düzeylerini belirlemek için Uluslar Arası Fiziksel Aktivite Değerlendirme anketi (IPAQ)’nin kısa formu kullanılmıştır. IPAQ formu ile Maksimum Efor Kapasitesi Skoru (MET) hesaplanmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkenlerini katılımcıların yaş, eğitim durumu, mesleği, çocuk sayısı, eş eğitim durumu ve mesleği, göç etme durumu gibi sosyodemografik özellikler, BMI, kronik hastalık varlığı, alkol ve sigara alışkanlığı, beslenme şekli gibi sağlıklı yaşam değerlendirmesi, FA bilgi düzeyleri, fiziksel aktivitede algılanan engeller oluşturmaktadır. Veri analizinde tanımlayıcı istatistikler, kategorik verilerde ki kare analizi yapılmış, tip 1 hata 0.05 olarak belirlenmiştir.

Bulgular:

Araştırmaya katılanların yaş ortalaması 43.3 ± 12.1’dir. Katılanların %72.2’si ev hanımı ve emeklilerden oluşturmaktadır. Araştırma grubumuzun %69.1’i  inaktif bulunmuştur. MET skoruna göre inaktif olan kadınlar aktif olan kadınlardan günde ortalama 1.5 saat daha fazla süreyi oturarak geçirmektedir. Ev hanımı olanların, evli olanların, 3 ve üzeri sayıda çocuğu olanların, çocukluğu kırsal bölgede geçenlerin, kronik hastalığı olanların, kendi görünüşünü ‘şişman’ olarak değerlendirenlerin, sağlığını ‘orta’ olarak değerlendirenlerin, vücut kitle indeksi kilolu/şişman olanların, fiziksel aktivitenin sağlığa olumlu katkılarını bilmeyenlerin MET skorları daha düşük bulunmuştur. Fizik aktivite yapmaları önündeki engeller sorgulandığında; çevresinde yürüyüş parkuru olmayanlar ve spor deneyimi olmayanlar daha yüksek oranda inaktif bulunmuştur.

Sonuç ve Öneriler:

Sonuç olarak araştırma grubunun sadece %30.0’ı fiziksel açıdan aktif olarak belirlenmiş, yürüyüş parkuruna yakın oturmanın ve spor deneyimi bulunmasının fizik aktivite düzeyini olumlu etkilediği bulunmuştur. Fizik aktivitenin sağlığa faydalarını bilenlerin fizik aktivite düzeyi daha fazla bulunmuştur.  Sağlığı geliştirmede kadınların fizik aktivite düzeylerini artırmak için çevresel faktörlerin olumlu hale getirilmesi önerilmektedir.

Anahtar kelimeler: Fizik aktivite, Kadınlar, Met skoru